________________
સાથે જોડાવા દ્વારા જન્મ લે છે તો કેટલોક સમય જીવન પસાર કરીને તે દ્રવ્યપ્રાણોથી છૂટા પડીને મરે છે. આમ, દ્રવ્યપ્રાણોના સંયોગ-વિયોગ દ્વારા જન્મ-મરણ ચાલ્યા કરે છે. જન્મ-મરણ વચ્ચેનો સમય પણ સંસારમાં રોગ, ઘડપણ વગેરે અનેક દુઃખોને સહન કરવામાં પસાર થાય છે.
આ જન્મ, રોગ-ઘડપણાદિ દુઃખમય જીવન અને મોતની ઘટમાળમાંથી કાયમ માટે મુક્ત થવું હોય તો દ્રવ્યપ્રાણોથી જ કાયમ માટે છૂટકારો લઈ લેવો જોઈએ. તેમ થતાં પછી ક્યારેય દ્રવ્યપ્રાણો સાથે જોડાવાનું નહિ માટે જન્મ નહિ, જોડાવાનું જ નહિ માટે ફરી છૂટવાનું પણ નહિ; માટે મોત પણ નહિ; જન્મ અને મરણ નહિ, માટે તે બે વચ્ચેનું દુઃખમય-પાપમય જીવન પણ નહિ. આમ, જન્મ-જીવન-મરણની ઘટમાળ કાયમ માટે દૂર થઈ જાય. તે દ્રવ્યપ્રાણોથી કાયમ માટેનો છૂટકારો તેનો જ થાય કે જેઓ મોક્ષમાં જાય. સર્વ કર્મોથી મુક્ત બને. માટે જો આપણે આ સંસારથી કંટાળી ગયા હોઈએ, જન્મ-જીવન-મરણનો આપણને ભય લાગ્યો હોય તો જલ્દીથી જલ્દી મોક્ષ મેળવવાનો પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. તે મોક્ષ મેળવવા બધા જીવોને જાણવા જોઈએ. તે તમામ જીવો પ્રત્યે કરુણા વહાવવી જોઈએ. કોઈપણ જીવની હિંસા ન થઈ જાય, કોઈપણ જીવને જરાક પણ ત્રાસ, પીડા કે વેદના ન પહોચે, માનસિક દુર્ભાવ પણ કોઈજીવ પ્રત્યે ન થઈ જાય તેની પૂર્ણ કાળજી રાખવી જોઈએ.
હતો નાનકડો એક બાળક ! નામ એનું અઈમુત્તો. ગૌતમસ્વામી ગોચરી વહોરવા પધાર્યા, ભાવવિભોર બનીને વહોરાવ્યું. વળાવવા ગયો. દીક્ષા લેવાની ઈચ્છા થઈ. ભગવાન મહાવીરદેવની દેશના સાંભળીને મન મજબૂત થયું. માતાની રજા માંગી.
ધર્મને પામેલી માતાએ તેને કહ્યું કે “બેટા! દીક્ષા આત્માના કલ્યાણ માટે લેવાની છે. મોક્ષ મેળવવા લેવાની છે. દીક્ષામાં કાંઈ પાપ ન કરાય. કદાચ ભૂલ થઈ જાય તો તેનું તારે પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાનું. આટલું નક્કી કરીને દીક્ષા લે.”
માતાના અંતરના આશીર્વાદ લઈને નાનકડાઅઈમુત્તાએ દીક્ષા લીધી. એકવાર બહારથી પાછા ફરતાં રસ્તામાં નાના છોકરાઓને પાણીમાં થોડી તરાવતાં જોયાં. બાળસહજ સ્વભાવથી તેમને પણ હોડી તરાવવાનું મન થયું. પણ હોડી તો પાસે હતી નહિ ! શું કરવું?
પાસે રહેલી પાતરી તેમણે પાણીમાં હોડી રૂપે તરાવવા મૂકી, પાતરી પાણીમાં તરવા લાગી. બાળમુનિના આનંદનો પાર નથી. “મારી હોડી સૌથી આગળ-મારી હોડી સૌથી આગળ” એમ બોલીને નાચે છે.
ત્યાં તો વડિલ મુનિવરો આવી પહોંચ્યા. “અરે બાળમુનિ ! તમે આ શું કરો