________________
આંધળા થયા પછી ૭૦ વર્ષની ઉંમરે કોને યાદ આવ્યું ? જો નાર આંખ તો હાજર છે જ નહિ !
હકીકતમાં જોવાનું કાર્ય, આત્મા જ કરે છે. આંખ તો જે વાનું સાધન હતું. તે જતી રહેવા છતાંય, જોનાર એવો આત્મા તો ૭૦ વર્ષની ઉંમરે હાજર છે. અને તે આત્મા જ પોતે ભૂતકાળમાં આંખ વડે જોયેલા પ્રસંગોને યાદ કરે છે.
(અજીવ એટલે શું ? શબ્દકોશમાં “અજીવ' શબ્દ આપેલો છે. તે અજીવ શબ્દનો પ્રયોગ તો નાસ્તિક - આસ્તિક બધા જ કરતા જોવા મળે છે. અહીં અજીવ એટલે શું ? જે જીવ નહિ તે જ અજીવ કે બીજું કાંઈ ?
પથ્થર, મકાન, ટેબલ, ઘડો, જગ, થાળી વગેરેને આપણે અજીવ તરીકે ઓળખીએ છીએ. પરન્તુ માણસ, બકરા કે ઘોડાને કોઈ કદી ય અજીવ કહેતું નથી. તેથી એમ માની શકાય કે સંસારના લગભગ બધાને ખબર છે કે જીવ કોને કહેવાય ને અજીવ કોને કહેવાય !
આ અજીવ શબ્દથી જે જીવ નહિ તે અજીવ એવો જે અર્થ સમજાય છે, ત્યાં જીવ એટલે શું ? આત્મા જ કે બીજું કાંઈ ?
આમ, દુનિયામાં ભાષાકીય વ્યવહારમાં વપરાતા જીવ - અજીવ વગેરે શબ્દો પણ આત્માની જ સિદ્ધિ કરે છે.
'જડનો વિરોધી શબ્દ કયો ? દુનિયામાં દરેક શબ્દોના વિરોધી શબ્દો જોવા મળે છે. જેમ કે સુખ - દુઃખ, રાગ - દ્વેષ, અંત – અનંત વગેરે... તેમ જડ શબ્દનો વિરોધી શબ્દ પણ હોવો જોઈએ. તે છે ચેતન શબ્દ.
જેમ ઘડો શબ્દથી આપણને ઘડા નામની વસ્તુનું જ્ઞાન થાય છે, તેમ ચેતન શબ્દથી પણ કોઈ વસ્તુનું જ્ઞાન થવું જ જોઈએ. ચેતન શબ્દથી આત્મા નામના પદાર્થનું જ્ઞાન થાય છે. આમ, જે જડ શબ્દનો પ્રયોગ થાય છે, તેનાથી જ જડના વિરોધી ચેતન શબ્દથી ઓળખાતા આત્માની પણ સિદ્ધિ થઈ જ જાય છે.
(બધી ભાષાના પ્રયોગો શું કહે છે ?) સમગ્ર જગતને આંધળું કરનારો મો રાજાનો મંત્ર છે : હું અને
