________________
પણ પેલો કદાગ્રહી વેપારી તો લોખંડના ભારાને ઊંચકીને લાવ્યો હતો. તેણે લોખંડના ભારાને વેચતાં અલ્પમૂલ્ય મેળવ્યું. તેથી તે કાંઈ અન્ય વેપારીઓ જેવો વૈભવી ઠાઠમાઠ પામી ન શક્યો. પરિણામે, પેલા વેપારીઓને વૈભવની રેલમછેલ વચ્ચે દેવલોક જેવા સુખોને અનુભવતા જો ઈને પોતાની જાત ઉપર તે ધિક્કાર વરસાવવા લાગ્યો કે, ધિક્કાર છે મને ! હું જ કમનસીબ છું. મારું પુણ્ય જ ઓછું. મારા મિત્ર વેપારીઓની વાત મેં ન માની. જો તેમના કહ્યા પ્રમાણે લોખંડના ભારાને છોડીને વધુને વધુ મૂલ્યવાળા ભારા લીધા હોત તો મારી આ દશા આજે ન હોત ! હું પણ તેમના જેવો વૈભવ માણી શકત. પણ મારા દુરાગ્રહ મને દુઃખી કર્યો. મને આજે પસ્તાવાનો સમય આવ્યો....'
હે પ્રદેશી ! તું પણ તારો આ દુરાગ્રહ નહિ છોડે તો તારે પણ આ લોખંડના ભારાવાળા કદાગ્રહી વેપારીની જેમ પસ્તાવાનો અવસર આવશે.
કેશીસ્વામીની આ વાત સાંભળીને રાજા પ્રદેશીને હવે સાચું ભાન આવ્યું. પોતાના કદાગ્રહને તેણે છોડી દીધો. ઊભા થઈને વિનયપૂર્વક વંદન કરીને કહ્યું કે, “હે સ્વામી ! આજે મારો તમામ પૂર્વગ્રહ હું છોડી દઉં છું. મને આપ જિનેશ્વર પરમાત્માએ કહેલો ધર્મ સંભળાવો. રાજાની સાચી જિજ્ઞાસા જાણીને કેશીસ્વામીએ તેને શ્રાવકધર્મ સમજાવ્યો.
બીજા દિને પોતાના સમગ્ર પરિવારને લઈને, કોણિકની જેમ મોટા આડંબરપૂર્વક તે કેશીસ્વામી પાસે આવ્યો. વંદનાદિને કરીને, ગઈકાલે પોતે કરેલા અવિનય બદલ તેણે વારંવાર ક્ષમા યાચી.
પછી તો તે પ્રદેશ રાજા ચુસ્ત શ્રમણોપાસક બન્યો. ધર્મધ્યાનમાં લીન રહેવા લાગ્યો. હવે તેને સંસારના વિષયસુખાદિમાં આસક્તિ રહી નથી.
પણ આ સંસારનું સ્વરૂપ જ વિચિત્ર છે. સગા બધા સ્વાર્થના સાથી છે. જયાં સુધી પોતાનો સ્વાર્થ સચવાય ત્યાં સુધી ભાઈબાપા કરે... અને જયારે લાગે કે હવે સામેની વ્યક્તિ પાસેથી કોઈ સ્વાર્થ સધાય તેમ નથી, ત્યારે તે સગો પણ દુશ્મન જેવો લાગે.
રાણી સૂર્યકાન્તાને પોતાનો પતિ રાજા પ્રદેશી પ્રાણથી પણ પ્રિય હતો. તેના ખાતર તે પોતાની જાતનું પણ બલિદાન આપવા તૈયાર રહેતી.
પણ જયારથી રાજા પ્રદેશ વિષયાદિથી વિમુખ બનવા લાગ્યો,
