________________
યોગે પણ નહિ; પરન્તુ માત્ર તારા હા ! એક માત્ર તારા પ્રભાવે જ મને આ ચીજોની પ્રાપ્તિ થાઓ.
હે પરમાત્મા ! માનવ બન્યો હોવા છતાં ય મારા લક્ષ્મણ તો વાનરને ય મહાન કહેવડાવે તેવા છે. હજુ સુધી વાનરવેડા ગયા નથી. મારે તો માનવ બનીને બનવું હતું નારાયણ. પણ રે કમનસીબી ! નારાયણ બનવાની વાત તો દૂર રહો, મારા નરપણાનાય ઠેકાણાં નથી.
દોષો આત્મામાં જામ થયા છે. દુર્ભાવો મજબૂત થતા જાય છે. જેમ જેમ મહેનત કરું છું; તે દુર્ભાવોને દૂર કરવાની, તેમ તેમ તે દુર્ભાવો દૂર થવાના બદલે વધુ ને વધુ મજબૂત થતાં જણાય છે. મારા સદ્ભાવો દ્વારા ય આ દુર્ભાવો ખતમ થતાં નથી. અને મારી પાસે વાનરવેડા કરાવે છે.
મારા આ વાનરવેડાને દૂર કરવાની તાકાત મારા પુરુષાર્થની નથી, તે વાત હવે મને બરાબર સમજાઈ ગઈ છે.
પૈસા ખર્ચવાથી પદાર્થો મળી શકે છે, પણ પ્રેમ થોડો મળે ? પૈસા ખર્ચવાથી દુન્યવી ચીજો મેળવી શકું, પણ પૈસાથી દુર્ભાવોને શી રીતે ખતમ કરી શકું? પૈસો જ સર્વસ્વ છે, પૈસાથી બધું જ થાય, તેવી મારી માન્યતા હવે કકડભૂસ થઈને તૂટી પડી છે.
મને બરોબર સમજાઈ ગયું છે કે મારા પુરુષાર્થે કે પૈસાના જોરે હું કદી ય મારા વાનરવેડા અટકાવી શકું તેમ નથી. હું કદી ય નારાયણ બની શકું તેમ નથી. અરે ! પુણ્યના ઉદયે પણ વાનરવેડા ટળી શકે તેમ જણાતું નથી. આમ, પૈસો, પુરુષાર્થ અને પુણ્ય, આ ત્રણે ય મારા વાનરવેડાને અટકાવવા માટે તો વામણા પુરવાર થયા છે.
હવે તો મારા વાનરવેડા અટકાવવાની શક્તિ, હે પરમાત્મન્ ! મને તારા અચિત્ત્વ પ્રભાવમાં જ જણાય છે.
તારો પ્રભાવ જો હું પામી જાઉં, તારી અનુગ્રહ દૃષ્ટિને જો હું ઝીલી લઉં, તારી કૃપા મારી પર જો થઈ જાય તો મારા વાનરવેડા દૂર થયા વિના ન રહે. વાનર મટી નર બનું, અરે ! નર મટીને નારાયણ બનું.
વાનરમાંથી નર બનવા જરૂરી છ વસ્તુઓ અને નરમાંથી નારાયણ બનવા માટે જરૂરી બીજી સાત વસ્તુઓ મારે જોઈએ છે, જે મને માત્ર તારા પ્રભાવે જ મળી શકે તેમ છે, તેથી હે પરમાત્મા ! આજે તારી પાસે આવીને પોકાર કરું છું કે તારા પ્રભાવે (મારા પ્રયત્ને, પૈસે કે પુછ્યું તો નહિ જ.) મને આ તેર વસ્તુઓની પ્રાપ્તિ થાઓ.
૫૭
સૂત્રોના રહસ્યોભાગ-૨ ક