Page Text
________________
બનાવવાનો પ્રયત્ન કરવો.
(૪) લોભ લાલસા, લાલચ, આસક્તિ, અસંતોષ, કંજૂસાઈ વગેરે લોભના સ્વરૂપો છે. અત્યંત અનાસક્ત એવો આત્મા લોભ મોહનીય કર્મના ઉદયે ઉપરોક્ત સ્વરૂપવાળો બની જતો દેખાય છે.
તેથી સંસારમાં ક્યાંક, કોઈકના જીવનમાં લોભ દેખાય, પૈસા ખાતર દીકરો બાપ સામે કેસ માંડતો દેખાય, ભાઈ ભાઈનું ખૂન કરતો દેખાય તો તે વખતે આ બધું લોભ મોહનીય કર્મનું કારસ્તાન છે, તેમ સમજવું.
જો આ લોભ મોહનીય કર્મનો ઉદય આજે તે વ્યક્તિ પાસે આવું હલકટ કામ કરાવે છે, તો કાલે મને પણ તેનો ઉદય થતાં, મારી પાસે પણ તે કર્મ તેનાથી ય હલકું કામ કેમ નહિ કરાવે? માટે લાવ, આજથી જ તે લોભ મોહનીય કર્મને ખતમ કરવાનો પુરુષાર્થ આવ્યું. અનાસક્તિ નામના ગુણને કેળવવાનો પ્રયત્ન આદરું.
લોભ મોહનીય કર્મના ઉદયે લોભી બનેલા તે આત્માઓ પ્રત્યે કરણા ચિંતવવા સાથે મારા આત્મા પરલોભ મોહનીયનો ઉદય ન થાય તેની કાળજી લઉં. ઉદયમાં આવે તો તેને નિષ્ફળ બનાવવા પ્રયત્ન કરું. અને એ રીતે અનાસક્ત યોગીનું જીવન જીવું.
નરક, તિર્યંચ, મનુષ્ય અને દેવગતિમાં આત્મા ઉપર હુમલો કરવા આ ચારેય કષાય મોહનીય કમ સમર્થ છે. ભલભલા આત્માઓ આ હુમલાથી ઠગાઈ જવાના કારણે દુર્ગતિના રીઝર્વેશન કરાવે છે. માત્ર માનવગતિ જ એવી છે કે જેમાં આ હુમલાની સામે વળતો હુમલો કરવાની વિશિષ્ટ તાકાત પ્રાપ્ત થાય છે. તે વળતો હુમલો કરવા દ્વારા પ્રાયઃ માત્ર માનવ જતે તે કષાયોને કાં તો ઉદયમાં આવતાં જ અટકાવી શકે છે, કાં તો ઉદયમાં આવી ગયેલાને નિષ્ફળ બનાવી શકે છે. જયારે આ વાસ્તવિકતા છે ત્યારે માનવભવ પામેલાં આપણે આજથી જ કષાયો સામે વળતો હુમલો શરૂ કરી દેવો જોઈએ.
સામાન્ય રીતે આ ક્રોધ, માન, માયા, લોભરૂપ, ચાર કષાયો ઓછા-વત્તા અંશમાં તમામ સંસારી જીવોને હેરાન કરતાં હોય છે. નરકગતિના જીવોમાં ક્રોધ વધુ પ્રમાણમાં જોવા મળે તોતિર્યચોમાં માયા વધારે હોય. દેવોમાં લોભ કષાયજોરદાર હોય તો માનવામાં માન કષાયની પ્રધાનતા હોય.
વળી દરેક જીવોમાં જે ક્રોધ - માન - માયા - લોભ હોય છે, તે એક સરખા પ્રમાણમાં કે એક સરખી તીવ્રતાવાળા હોતા નથી. તીવ્રતા, - મંદતાના આધારે આ કષાયોના ચાર પેટા ભેદો પડે છે.
(૧) અનંતાનુબંધી (ર) અપ્રત્યાખ્યાનીય (૩) પ્રત્યાખ્યાનીય અને (૪) સંજવલન.
૧. અનંતાનુબંધી કષાય અનંતાભવોની સાથે જોડાણ કરાવે એટલે કે અનંતાભવો સરક
પ૩ ૪ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૨ પર
| SR No. | 008957 |
| Book Title | Karmanu Computer Part 2 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Meghdarshanvijay |
| Publisher | Akhil Bharatiya Sanskrutirakshak Dal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 226 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Karma |
| File Size | 5 MB |