Page Text
________________
પરંતુ જ્યારે પોતાને ક્રોધ આવે ત્યારે એવો વિચાર નહિ કરવાનો કે ક્રોધ મોહનીય કર્મનો ઉદય થયો માટે મને ક્રોધ આવ્યો. તેમાં હું શું કરું ? હું તો સાવ નિર્દોષ છું ! ના... પોતાના ક્રોધમાં આવું નહિ વિચારવાનું. પણ પોતાનો અવળો પુરુષાર્થ નજરમાં લાવવાનો.
વિચારવાનું કે, ‘“માનવભવ પ્રાપ્ત કરીને મારે અનાદિકાળના ક્રોધના સંસ્કારોને નાશ કરવાના છે. ક્રોધ મોહનીય કર્મનો ઉદય જ ન થાય તે રીતે જીવવાનું છે. છતાં ય જો ઉદય થઈ જાય તો તેને નિષ્ફળ બનાવવાનો મારે પ્રયત્ન કરવાનો છે, પણ ધિક્કાર છે મને કે હું ક્રોધ મોહનીયના ઉદયને ખાળી શકતો નથી. તેનું દમન કે શમન કરી શકતો નથી, માટે ક્રોધી બની ગયો છું, પણ ના, હવે ક્ષમાગુણને વિકસાવીને, ઉદયમાં આવતાં ક્રોધ મોહનીય કર્મને મારે નિષ્ફળ બનાવવાનો પ્રયત્ન કરવામાં પૂરતું ધ્યાન આપવું છે.''
જો ઉપરોક્ત વિચારણાઓ કરીને ક્ષમા ગુણને કેળવવાનો પ્રયત્ન થશે તો તેના દ્વારા ધીમે ધીમે ક્રોધ દૂર થયા વિના નહિ રહે.
·
(૨) માન ઃ અહંકાર, અકડાઈ, પ્રાપ્ત થયેલી શક્તિ – સત્તા કે સંપત્તિની રાઈ, પોતાની જાતને બીજા કરતાં ચડિયાતી માનવી, બધાને સાવ હલકા માનવા વગેરે માન કષાયના જુદા જુદા સ્વરૂપો છે.
ઉપરોક્ત કોઈ પણ સ્વરૂપે અહંકારના નશામાં ચકચૂર થયેલી કોઈ વ્યક્તિ દેખાય તો તેના પ્રત્યે ધિક્કાર ન કરતાં કરુણા ચિંતવવી. બીચારા ઉપર આ માન મોહનીય કર્મે કેવો હુમલો કર્યો છે ! આ હુમલામાંથી તે ઊગરી જાય તો સારું, ભગવાન એને સન્મતિ આપો.
પણ પોતાને અભિમાન જાગે ત્યારે, ‘‘માન મોહનીય કર્મના ઉદયે મને અભિમાન થાય છે, હું તો નિર્દોષ છું,' એવું નહિ વિચારવાનું, પણ નમ્રતા નામના ગુણને કેળવવા દ્વારા તે માન મોહનીય કર્મના ઉદયને નિષ્ફળ બનાવવા પ્રયત્ન કરવાનો છે.
(૩) માયા : કપટ, દંભ, અંદર જુદું ને બહાર જુદું, સામેવાળાને છેતરવાની વૃત્તિ, બીજાને ઠગવું વગેરે માયાના સ્વરૂપો છે. માયા મોહનીય કર્મના ઉદયે જીવો ઉપરોક્ત સ્વરૂપવાળી માયાના ફંદામાં ફસાઈને માયાવી બને છે. તેમના તેવા માયાવી જીવન જોઈને ય તે આત્માઓ પ્રત્યે તિરસ્કાર ન કરતાં, તેવું જીવન તેમની પાસે જીવડાવનાર જે માયા - મોહનીય કર્મ છે, તેના પ્રત્યે નફરત કેળવવી અને પોતાના જીવનમાં તેવી માયા કદી ય સધાઈ ન જાય તેની કાળજી રાખવી.
પોતાના દ્વારા સધાતી માયાનો કદી ય બચાવ ન કરવો કે દોષનો ટોપલો માયા - મોહનીય કર્મ પર ન નાંખવો – પરંતુ તે માયા – મોહનીય કર્મને સરળતા વડે નિષ્ફળ કર્મનું કમ્પ્યુટર ભાગ-૨ નક
RBI
૫૨
| SR No. | 008957 |
| Book Title | Karmanu Computer Part 2 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Meghdarshanvijay |
| Publisher | Akhil Bharatiya Sanskrutirakshak Dal |
| Publication Year | |
| Total Pages | 226 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Karma |
| File Size | 5 MB |