________________
બુદ્ધિનો, વિદ્વતાનો, શાસબોધનો, માન્યતાનો અભિનિવેશ = કદાગ્રહ હોય છે. જાણવા છતાં ય તેઓ પોતાની ખોટી પકડાઈ ગયેલી માન્યતાને છોડી શકતા નથી.
મેં જે વાત પકડી છે, તે ગલત છે, ખોટી છે, પણ હવે હું તે વાત કેવી રીતે છોડી દઉં? મેં મારી બુદ્ધિથી, દલીલોથી, વિદ્વતાથી જે અસત્ય વાતને પણ સત્ય તરીકે સિદ્ધ કરી છે. તે માટે ઢગલાબંધ દાખલા તથા દલીલો મેં જગત સામે મૂક્યા છે, અરે ! અનેક શાસ્ત્ર પાઠોના અર્થો પણ મારી મચડીને ફેરવીને મારી માન્યતાને પુષ્ટ કરવા દુનિયા સામે ઠોકી બેસાડ્યા છે, તે હવે મારાથી શી રીતે છોડાય?
જો હું મારી પકડાઈ ગયેલી ખોટી વાતને છોડી દઉં તો મારા અનુયાયીઓ જ, મારી વાતને માનનારાઓ જ મારો તિરસ્કાર કરશે, મને પૂર્વે ઓછો બોધ હતો તેવી વાતો કરશે, મારા કારણે મારા અનુયાયીઓનાં માથાં પણ શરમથી ઝૂકી જશે. દુનિયામાં મારી પણ બદનામી થશે, લોકો મારો ઉપહાસ કરશે, તમે તો બોલી બોલીને ફરી જાઓ છો, તેવો પ્રચાર કરશે. માટે મેં જે ખોટી વાત આજ દિન સુધી રજૂ કરી છે, તે મારે હવે સુધારવી નથી.”
ઉપર પ્રમાણેની વિચારણા આ અભિનિવેશિક મિથ્યાત્વ પેદા કરે છે.
અભિનિવેશિક મિથ્યાત્વનું સંમોહન એટલું તો પ્રબળ હોય છે કે સ્વયં તીર્થકર પરમાત્મા પણ તેને દૂર નથી કરી શકતા. શ્રમણ ભગવાન મહાવીર દેવ પણ પોતાના સંસારીપણે જમાઈ એવા જમાલમુનિને સાચું સમજાવી નહોતા શક્યા. સમજાવવાની ક્ષમતા પરમાત્મામાં નહોતી એમ નહિ, પણ જમાઈમાં જ આ મિથ્યાત્વ અત્યંત તીવ્ર કક્ષાનું હતું. પ્રબળ મિથ્યાત્વથી તેઓ પીડાતા હતા.
સ્કૂલ - કોલેજમાં ભણનારા, વિજ્ઞાન અને ભૂગોળની વાતો ભણીને તેની તરફ આકર્ષણ પેદા કરનારા વ્યક્તિઓને પરમાત્માની અનેક વાતોમાં સંશયો પેદા થયા કરે છે. તે સંશયો જિજ્ઞાસામાં ફેરવાઈને શ્રદ્ધારૂપ પામવાને બદલે, પરમાત્માનાં વચનો પ્રત્યેની અશ્રદ્ધા પેદા કરાવનારા બને છે. આવા સંશયો ધરાવનારા જીવો આ ચોથા નંબરના સાંશયિક મિથ્યાત્વના ભોગ બનેલાં સમજવા.
જ્યારે કીડી મંકોડા વગેરેને અનાભોગિક મિથ્યાત્વવાળા કહી શકાય.
આ પાંચેય મિથ્યાત્વ ખરાબ છે. તેમાંથી એકે ય મિથ્યાત્વ ઈચ્છવા યોગ્ય નથી. મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મના ઉદયથી આ મિથ્યાત્વ આત્મામાં પેદા થાય છે.
આ મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મ ન બંધાઈ જાય તેની પળે પળે કાળજી રાખવી જરૂરી છે. તે માટે મિથ્યાત્વ મોહનીય કર્મ બંધાવાનાં કારણો વિચારી લેવા જોઈએ.
જે જીવો તારક દેવાધિદેવ તીર્થંકર પરમાત્માની નિંદા કરે છે. તેમના પ્રત્યે ફાદાર ઝગ ૪૭ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૨ ૩