________________
“કોઈ ગોરા, કોઈ કાલા - પીલા, નયણે નિરખણકી;
-
33
વો દેખી મત રાચો પ્રાણી, રચના પુદ્ગલકી.’
સારા, મનગમતાં રૂપ – રંગ જોઈને રાગ નથી કરવાનો. માત્ર દૃષ્ટાભાવે જોવાનું છે, રાગ વિના જોવાનું છે. ખરાબ રૂપ - રંગ દેખાય તો દ્વેષ પણ નથી કરવાનો. આ રીતે રાગ – દ્વેષ કર્યાં વિના – માત્ર દૃષ્ટાભાવે – જોવાની કળા આપણને જો આવડી જાય તો આ જન્મારો સફળ બની જાય.
-
આંખ મળી છે, તેથી રૂપ – રંગ દેખાવાના તો ખરા જ. પણ તેને રાગના ચશ્મા પહેરીને નહિ જોવાના. જો રાગના ચશ્મા પહેર્યાં તો જીવન બરબાદ થયું જ સમજવું. અભયા રાણીએ સુદર્શન શેઠનું રૂપ જોયું. ના, માત્ર રૂપ ન જોયું, રાગના ચશ્મા પહેરીને જોયું, તો એનું પરિણામ તો જાણો છો ને ? છેવટે અભયાએ ફાંસો ખાઈને જીવન પૂરું કરી દેવું પડ્યું ! જ્યારે શેઠ સુદર્શન અભયા રાણીનું રૂપ જોઈને જરા ય ચલ્યા નહિ કે રાગી બન્યા નહિ તો એમના ઉપર છેલ્લે દૈવી કૃપા થઈ. ઠેર ઠેર જયજયકાર થયો. જૈનશાસનની પણ જોરદાર પ્રભાવના થઈ.
ગંધનામકર્મ :- બે પ્રકારનું છે. (A) સુરભિ (સુગંધ) નામકર્મ અને (B) દુરભિ (દુર્ગંધ) નામકર્મ.
આ ગંધનામકર્મના કારણે કોઈનું શરીર કે તેનો અવયવ સુગંધી થાય તો કોઈનું શરીર કે તેનો અવયવ દુર્ગંધી થાય. લસણની વાસ કેટલી બધી ખરાબ આવે છે. કેરીની સુગંધ કેવી સરસ હોય છે. તેવી ખરાબ કે સારી ગંધ આપનાર આ ગંધનામકર્મ છે, ગુલાબ, મોગરો, ચંપો વગેરે દરેક ફૂલોની સુવાસમાં પણ પરસ્પર ફરક છે. કેરી, લીંબુ, સંતરા, મોસંબીની સુગંધ પણ જુદી જુદી છે. લસણ – કાંદાની ગંધમાં પણ ફરક જણાય છે. કારણ કે તે દરેકનું આ કર્મ જુદા જુદા પ્રકારનું છે. હવે લસણની વાસ આવે તો નાક બંધ કરવાની કે અરુચિ કરવાની જરૂર નથી કે ગુલાબની સુગંધથી આકર્ષવાનું નથી, કારણકે આ બધો પ્રભાવ કર્મોનો છે. કર્મોના આ ગણિતને બરોબર સમજી લઈને દરેક પરિસ્થિતિમાં આપણે સમભાવ કેળવવાનો છે.
પેલા સુબુદ્ધિ મંત્રીની વાત તો જાણો જ છો ને ? ગટરમાં દુર્ગંધ મારતું પાણી જોઈને તેમને જુગુપ્સા ન થઈ. તે જ પાણીને અનેક દ્રવ્યોથી યુક્ત કરીને તેમણે સુગંધી બનાવ્યું. જે પાણી તરફ રાજા અરુચિ કરતો હતો તે જ પાણી હવે સુગંધી બની જતાં રાજા ભરપેટ વખાણવા લાગ્યો. સુબુદ્ધિ મંત્રી તો તે વખતે ય સમભાવમાં હતો. તેની તો એક જ વાત હતી : સબ પુદ્ગલકી બાજી. સુગંધ હોય કે દુર્ગંધ હોય, તે બધા પુદ્ગલના ખેલ છે. કર્મપુદ્ગલથી પેદા થયેલાં છે. તેમાં આપણા આત્માએ તો કદી ય
૩૯