________________
બીજું તો કોઈને ત્રીજું, ચોથું, પાંચમું કે છઠ્ઠું સંસ્થાન પણ હતું.
પૃથ્વીકાય વગેરે સર્વ સ્થાવર (એકેન્દ્રિય) જીવો, કીડી, મચ્છર વગેરે વિકલેન્દ્રિય (બે, ત્રણ, ચાર ઈન્દ્રિયવાળા) જીવો તથા નારકના જીવોને દરેક કાળમાં માત્ર આ કુંડક નામનું છેલ્લું સંસ્થાન જ હોય છે. જ્યારે દેવોને પ્રથમ સંસ્થાન હોય છે.
બહારનો દેખાવ ભલે ને ગમે તેટલો સુંદર હોય ! તેથી શું થયું ? તેથી કાંઈ તેમાં લલચાવા કે મોહાવા જેવું નથી ! કારણ કે તે તો ઉપર મઢેલી ધોળી ચામડીથી સુંદર આકર્ષક જણાય છે ! જો તે ચામડીને કાઢી નાંખીએ તો અંદર શું જોવા મળે ? લોહી, માંસ, વિષ્ઠા, મૂત્ર, હાડકાઓનું હાડપીંજર કે બીજું કાંઈ? જોતાં ય ચીતરી ચડે ! વિચારતાં ય ચક્કર આવે ! આવા ગંદા શરીર ઉપર રાગ શી રીતે કરાય?
અરે ! ચામડીને ન કાઢીએ તો ય શું ? તેનું સ્વરૂપ સુંદર છે જ નહિ ! આંખમાં પીયાં જામે છે. નાકમાં સેડા ભરાય છે. કાનમાં મેલ થાય છે. જીભ ઉપર છારી બાઝે છે. દાંત ઉપર પીળાશ થાય છે. નખમાં મેલ ભરાય છે. ચામડી ઉપર પસીનાના રેલા વહે છે. શરીરના તમામ અવયવોમાંથી સતત કાંઈકને કાંઈક દુર્ગંધ મારતી ગંદકી નીકળ્યા જ કરે છે ! આવા શરીરને સુંદર મનાય જ શી રીતે ?
સુંદર તો છે આપણો આત્મા ! જો આપણી આત્માની સુંદરતાને સાચા અર્થમાં સ્પર્શવી હોય, માણવી હોય તો વિજાતીય તત્ત્વની કહેવાતી શારીરિક સુંદરતા તરફ પાગલ બનવાના બદલે આત્માની સુંદરતાનું ધ્યાન ધરવું પડશે.
વળી, કોઈ ઠીંગણું દેખાય, કોઈની હાઈટ વધુ પડતી દેખાય, કોઈનું શરીર ખૂ જણાય, કોઈનો ચહેરો બેડોળ જણાય તો તેના પ્રત્યે દુર્ભાવ કરવાની જરૂર નથી. તેની મશ્કરી કરવાની પણ જરૂર નથી. તેમને આ કુંડક સંસ્થાનનામકર્મનો તેવો ઉદય થયો છે કે જેથી તેમને આવું વિચિત્ર આકારવાળું શરીર મળ્યું. જો આપણે તેમની હાંસી કરીશું તો આપણને પણ એવું કર્મ બંધાશે કે જેથી નવા ભવમાં આપણા શરીરના પણ કોઈ ઠેકાણા નહિ રહે !
આપણને શરીર સુંદર મળ્યું હોય તો છકી જવાની જરૂર નથી. અહંકાર કરવાની જરૂર નથી. જો મળેલ સુંદર શરીરનું અભિમાન કરીશું તો બીજા ભવમાં સુંદર શરીર નહિ મળે. બેડોળ મળશે.
ખરેખર તો આપણે આ ભવમાં એવી સાધના કરવાની છે કે જેનાથી ભવિષ્યમાં ક્યારે પણ શરીર જ ન લેવું પડે. શરીર વિનાના સિદ્ધ બનીએ. કાયમ માટે મોક્ષસુખના ભોક્તા બનીએ. આત્મરમણતામાં લીન બનીએ તો જ આ શરીર અને તેની આકૃતિના કારણે થતાં સંક્લેશમાંથી કાયમ માટે બચી શકીશું.
૩૩
કર્મનું કમ્પ્યુટર ભાગ-૩