________________
સ્વરૂપ છે. પરમાત્માનો અંશ છે. શરીર કરતાં સાવ જ જુદો છે.
શરીર અને આત્મા એક છે જ નહિ, બંને સાવ જુદા જુદા તત્ત્વો છે. આત્મા ચેતન છે તો શરીર જડ છે. શરીરધારી આત્મા તે સંસારી જીવ અને શરીરરહિત શુદ્ધ આત્મા તે સિદ્ધ ભગવાન.
આત્મા જે તે ગતિમાં પહોંચતાં જ સૌ પ્રથમ કાર્ય શરીર બનાવવાનું કરે છે. આત્મા પોતે બનાવેલા શરીરમાં બાંધેલા આયુષ્યકર્મ પ્રમાણેનો સમય રહે છે. પછી શરીર છોડીને નવા આયુષ્યકર્મ તથા ગતિકર્મ પ્રમાણે ચાલ્યો જાય છે.
આત્મા છે તો શરીરની કિંમત છે. આત્મા ચાલી જાય પછી શરીરની શી કિંમત? તે તો મડદું કહેવાય. લોકો તેની ઠાઠડી બનાવે. જલ્દીથી જલ્દી ઘરમાંથી બહાર કાઢે.
કાઢો રે કાઢો” કહીને તેને ઘરમાંથી કાઢી, સ્મશાનમાં લઈ જઈને ચિતા પર ચઢાવીને બાળી નાખે. શરીર બળે છે, જીવ નહિ તે તો ક્યારનો ય બીજા ભવમાં ચાલ્યો ગયો હોય છે. ત્યાં તેનો જે જન્મ થાય તે પુનર્જન્મ કહેવાય. - પુનર્જન્મ શરીરનો થતો નથી, આત્માનો થાય છે. શરીર તો સ્મશાનમાં બળી ગયું. તેનો ફરીથી જન્મ શી રીતે થાય? પણ જે આત્માનીકળી ગયો છે તે જ બીજે જન્મ લે. તેનો પુનર્જન્મ થાય. આમ આત્મા નવું શરીર ધારણ કરે તે જન્મ કહેવાય. જ્યાં સુધી તે શરીરમાં રહે ત્યાં સુધી જીવન અને જ્યારે તે શરીરને છોડીને ચાલ્યો જાય તેનું નામ મોત. આમ, જન્મ, જીવન અને મોતને શરીર સાથે ઘણો સંબંધ છે. તેથી મનમાં સવાલ થાય છે કે આ શરીર શું ચીજ છે? તેને કોણ બનાવે છે?
નામકર્મનો એક ભેદ છે શરીરનામકર્મ. તેનો ઉદય થતાં આત્મા શરીર બનાવે છે. તે શરીર પાંચ પ્રકારના છે. માટે આ શરીરનામકર્મના પેટાભેદ પણ પાંચ છે. (A) ઔદારિક શરીરનામકર્મ (B) વૈક્રિય શરીરનામકર્મ (C) આહારક શરીરનામકર્મ (D) તૈજસ શરીરનામકર્મ અને (E) કાર્પણ શરીરનામકર્મ.
આપણું વિશ્વ ચૌદ રાજલોક રૂપ છે. તેમાં જીવ અને જડ; બંને પદાર્થો છે. તેમાં પુદ્ગલ નામનું જડદ્રવ્ય પણ આ વિશ્વમાં ઠેર ઠેર રહેલું છે. તેમાંથી શરીર બનાવવાનું કાર્ય આત્મા કરે છે. - જેમ માટીના ઘર બનાવવા હોય તો ઈંટ - સીમેન્ટની જરૂર પડે. લાકડાના ઘર બનાવવા હોય તો લાકડાની જરૂર પડે અને પથ્થરના મકાન બનાવવા હોય તો પથ્થરની જરૂર પડે તેમ જેવું શરીર બનાવવું હોય તેવા પુદ્ગલની આત્માને જરૂર પડે. - શરીર બનાવવા માટેનો જે પુદ્ગલમય કાચો માલ છે તે વર્ગણા કહેવાય છે. તેમાં જાડા-પૂલ -બારીક બારીક પુલોનો જે જથ્થો છે તે ઔદારિક વર્ગણા કહેવાય
ના ૧૮ કર્મનું કમ્યુટર ભાગ-૩ માં