________________
પાપો બદલ પશ્ચાત્તાપ કરતો હોય છે. તેવા આત્માને સમ્યદ્રષ્ટિ કહેવાય છે. પરમાત્મા પાસે તે નીચેના શબ્દોમાં પોતાની મનોવ્યથા પ્રગટ કરતો હોય છે.
જાગેલા આત્માની મનોવ્યથા
હું આ જગતમાં જન્મ્યો અને ૭-૮ વર્ષ જીવ્યો એટલું જ મારું જીવન માફ ! એ આઠ વર્ષમાં મેં કોઈ કાળું કામ કર્યું નથી. કાલિમાને હું સમજ્યો પણ નથી. નિર્દોષ ખિલખિલાટ કરતું એ બાળ-કુસુમ હતું. પાપ શું વસ્તુ છે ? એની એને ગંધ પણ ન હતી.
લાડકોડે જ હું મોટો થતો ગયો. બેશક, માતાપિતાના લાડકોડ નિર્ભેળ હતા; પરંતુ એ લાડકોડમાં જ મારા જીવનની હારાકીરી કરવાનાં બીજ નંખાયાં.
મને કપડાંની અદ્યતન ટાપટીપથી સજાવવામાં આવતો; ખાનપાનની સ્વાદિષ્ટ સામગ્રીઓના ખડકલામાં દાટી દેવામાં આવતો. રમત-ગમતની તમામ સામગ્રીઓ મારી સામે ખડકાતી હતી. આથી જ મારું નાનકડું મિત્રમંડળ ઊભું થયું.
૯-૧૦ વર્ષની ઉંમર થતાં હું સિનેમાની લતે ચડ્યો. મિત્રોના સંગે હું બરાબર ઝડપાતો ગયો અને...અહીંથી જ મારા અધઃપતનની શરૂઆત થઈ. હું સાવ સ્વછંદી બો; ઉદ્ધત થયો, નપાવટ થયો. અને....એક દિવસ એક દુષ્ટ મિત્રે મારા જીવનને કલંકિત કર્યું.
પછી તો એ વિષયમાં કોડ અને કુતૂહલ વધતાં ગયાં અને હું ભોગના તે કાદવમાં ઊડે ને ઊડે ગરકાતો ચાલ્યો . વય ધીમે ધીમે વધવા લાગી, પણ મારું પતન રૉકેટ વેગે થવા લાગ્યું.
દુષ્ટ મિત્રો, પ્રણયકથાઓ, સિનેમાઓ અને સહશિક્ષણે મારા જીવન ઉપર ફરી વળવા માટે સ્ટીમ-રોલરનું કામ કર્યું. નિર્દોષ અને પવિત્ર જીવનના ફુરચેફુરચા ઉડાવી દીધા.
બસ. . .પછી તો મોક્ષના આદર્શ વિનાનો, સદ્ગતિની ચિંતા વિનાનો; જીવનમાં અશાન્ત બન્યો. વાસનાઓની ચળ ફાટી નીકળો; આગ ભભૂકી ઊઠી.
હું વ્યવહારે કદી સારો ન રહ્યો; મારી આંખ સદાય વિકારોથી તગતગતી ! મારું હૈયું સદાય વાસનાઓથી ખદબદતું ! મારા હાથ સદાય જાતીય પાપે ખરડાયેલા !
હે ભગવાન ! જેણે આત્માને જ જાણ્યો ન હોય એની તો બીજી શી દશા થાય ? મેં આત્મા જેવી વસ્તુ જ કાને સાંભળી ન હતી. પછી જડનો રાગ; જડની ભક્તિ; જડની મૈત્રી સિવાય મારી પાસે બીજું શું શેષમાં રહી શકે વારું ?
૧૮ 1 કર્મનું કમ્પ્યુટર