________________
આયુષ્યકર્મ
અનંતશક્તિસંપન્ન આપણા આ આત્માને સંસારમાં છ-છ કલંકો લાગી ચૂક્યાં છે ! ગમે તેટલી અને ગમે તેવી બડાશ, દુનિયામાં પૈસા કે સત્તાના જોરે, રૂપના કે જ્ઞાનના બળે આપણે મારતા હોઈએ તો પણ આપણી આ કરુણ વાસ્તવિકતા છે કે અનિચ્છાએ પણ આ છ કલંકોને આપણે નિભાવવા જ પડે.
શું તમારી કે મારી, આપણી કોઈની પણ ઇચ્છા અનેક જન્મો લેવાની છે? માતાના પેટમાં ઊંધા મસ્તકે લટકવાની કે ગર્ભાવાસની કાળી કોટડીમાં મળ-મૂત્ર વચ્ચે પુરાઈ રહેવાની કે પ્રસૂતિ સમયની ભયંકર પીડા સહન કરવાની કોઈની પણ ઈચ્છા ખરી?
જન્મ ન લેવાની ઈચ્છા હોવા છતાં ય,જેના સ્વભાવમાં જન્મ જેવી કોઈ ચીજ નથી તે – આત્માએ જન્મ લેવો પડે તે તેના માટે કેવું મહાકલંક ગણાય !
પણ જન્મ લેવો પડે, તેટલા માત્રથી પતી નથી જતું. અનંત શક્તિમાન આ આત્મા ઉપર તરત જ બીજું કલંક ડોકિયું કરી જાય છે. જો આપણે જન્મ લેવો જ પડે તેમ હોય તો આપણી ઈચ્છા ક્યાં જન્મ લેવાની? દેવ કે માનવભવમાં જ ને? પરન્તુ, કોઈની પણ ઇચ્છા નરકગતિમાં કે કૂતરા-બિલાડાના જન્મ લેવાની હોય ખરી? જો ના.
તો શું આપણો આ આત્મા જયાં ઇચ્છે ત્યાં આવતા ભવે જન્મ લઈ શકે તેમ છે. ખરો? જો ના.
તો અનંત શક્તિમાન આ આત્માની આ ક્રુર મશ્કરી ન ગણાય કે જયાં ઈચ્છા ન હોય ત્યાં તે બિચારાએ જન્મ લેવા પડે! આ પણ આત્માનું કેવું ભયંકર કલંક ગણાય !
આત્મા તો સદાકાળ આત્મગુણોમાં રમણ કરતો હોય, તેને વળી કૂતરા-બિલાડા વગેરેનાં જીવન થોડાં જીવવાનાં હોય ? છતાં આત્માએ આવા અનેક જીવન જીવીને પસાર કરવા પડે છે. આ છે આત્માના ત્રીજા કલંકની કથા.
જુદાં જુદાં જીવન જીવવાં પડે તેનો ય ખાસ વાંધો નથી, પણ અત્યંત નિષ્પાપી આ આત્માએ તે જીવનો પુષ્કળ પાપમય જીવવાં પડે છે ! જન્મથી માંડીને મરણ સુધીની પ્રત્યેક ક્ષણ પ્રાય: તેને પાપોમાં પસાર કરવી પડે છે. નિષ્પાપ આત્માને લમણે ટીચાયેલું આ પાપમય જીવન શું તે આત્માનું ચોથું કલંક ન ગણાય?
આયુષ્યકર્મ શ
૫
