Prashamrati

SR No.: 008922
Original Sutra Author: N/A
Author: Bhadraguptasuri
Publisher: Mahavir Jain Aradhana Kendra Koba
Publication Year: 2008
Total Pages: 610
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Religion
File Size: 10 MB

Page 333

૩૧૨
પ્રશમરતિ એક છેલ્લી મહત્ત્વની વાત કરી લઈએ. તમારે તમારા મનમાંથી પણ અસંયમના અધ્યવરયોનો ત્યાગ કરવાનો છે! અસંયમના એટલે સંયમવિરુદ્ધના વિચારોને મનમાંથી દૂર કરી દેવાના છે. આ ત્યાગ કરવો અનિવાર્ય છે...કારણ કે અસંયમના વિચારોથી મુક્ત થયેલું મન જ કર્મોનો નાશ કરવા સમર્થ બને છે! નિર્ચન્થ બનીને આત્માનું અપૂર્વ સુખ અનુભવતા રહો!
૭. રાજ્ય अविसंवादनयोगः कायमनोवागजिह्मता चैव। सत्यं चतुर्विधं तच्च जिनवरमतेऽस्ति नान्यत्र ।।१७४ ।। અર્થ : અવિસંવાદ, કાયાની અકુટિલતા. મનની અકુટિલતા અને વાણીની અકુટિલતાસત્યના આ ચાર પ્રકાર છે અને આવાં સત્યધર્મ જિનમતમાં છે, અન્ય મતામાં નથી.
વિન : દશ પ્રકારના યતિધર્મમાં “સત્ય” સાતમો યતિધર્મ છે, અર્થાત્ મુનિધર્મ છે. મુનિએ અસત્યનો ત્યાગ કરવાનો હોય છે. માત્ર વાણીના અસત્યનો જ ત્યાગ નહીં, કાયાનું અસત્ય અને મનનું અસત્ય પણ ત્યજવાનું છે.
૧. સત્યનો પહેલો પ્રકાર છે અવિસંવાદી વચન. મુનિએ વિસંવાદી વાણી ઉચ્ચારવાની નથી...મુનિ ગાયને ઘોડો ન કહે અને ઘોડાને ગાય ન કહ! દિવસને રાત ન કહે અને રાતને દિવસ ન કહે. તત્ત્વને અતત્ત્વ ન કરે અને અતત્ત્વને તત્ત્વ ન કહે. જે વસ્તુ જે રૂપે હોય તે વસ્તુને તે રૂપે જ કહે.
અથવા, એક વ્યક્તિને એક વાત કહેવી અને બીજી વ્યક્તિને બીજી વાત કહેવી, એ રીતે બે વ્યક્તિઓની વચ્ચે પ્રીતિવિચ્છેદક કરાવવારૂપ વિસંવાદ પેદા ન કરવો જોઈએ. ઇરાદાપૂર્વક બે વ્યક્તિઓની વચ્ચે રહેલી સંવાદિતાને તોડવાનું કામ મુનિજન ન કરે.
૨, મુનિજનો કાયાથી અસત્ય ન આચરે, જુદા જુદા વેષ ધારણ કરીને જીવોને છેતરવાનું કામ ન કરે. ભિક્ષા, વસ્ત્ર, પાત્ર આદિ પ્રાપ્ત કરવા માટે એ જુદા-જુદા વેપ ધારણ ન કરે.
૩. મુનિજનો પોતાના મનમાં પણ બીજાને છેતરવાનો વિચાર ન કરે. એમને જે બોલવું હોય તે બોલતાં પહેલાં સમ્યગુવિચાર કરે. એવું એ ક્યારે પણ ન વિચારે કે જેથી બીજા જીવો ઠગાય. સંદિગ્ધ બોલવાનું ન વિચારે, હું આ રીતે બોલીશ તો લોકોને સાચી વાતનો ખ્યાલ નહીં આવે.. અને હું અસત્ય બોલું છું એમ પણ નહીં લાગે.” આવું વૈચારિક અસત્ય પણ મુનિ ન આચરે.