________________
૧૪૨
શ્રી નવતત્ત્વ પ્રકરણ માર્ગણાઓમાં મોક્ષની પ્રરૂપણા नरगइ पणंदि तस भव, सन्नि अहक्खाय खइअसम्मत्ते । मुक्खोऽणाहार केवल-दंसणनापो, न सेसेसु ॥४६॥
સંસ્કૃત અનુવાદ नरगतिपंचेन्दिय त्रसभव्यसंज्ञियथाख्यातक्षायिकसम्यक्त्वे । मोक्षोऽनाहारकेवलदर्शनज्ञाने, न शेषेषु ॥४६॥
શબ્દાર્થ નર = મનુષ્યગતિ
સ = સંજ્ઞિ પf િ= પંચેન્દ્રિય જાતિ
કરવીય = યથાખ્યાત ચારિત્ર તસ = ત્રસકાય
હમસન્મત્તે = ક્ષાયિક સખ્યત્વમાં નવ = ભવ્ય
મુવઘો = મોક્ષ છે. સમ્યક્તથી પડીને મિથ્યાત્વે પહોંચતાં પહેલાં એક સમયથી માંડીને ૬ આવલિકા સુધી સમ્યક્તના યત્કિંચિત્ -કાંઈક સ્વાદરૂપ આ સમ્યક્ત હોય છે, પછી તુરત જ મિથ્યાત્વ પામે જ છે. જેમ ક્ષીરનું ભોજન કરીને કોઈપણ પ્રકારના ઉદ્દેશથી વમન થઈ જાય, છતાં તેને પીરનો જેમ કાંઈક સ્વાદ આવે છે તે પ્રમાણે સ-સહિત માસ્વાદ-સ્વાદ. સ્વાદસહિત હોય તે સાસ્વાદન.
૬. મિથ્યાત્વ - અનંતાનુબંધીય કષાયો અને મિથ્યાત્વ મોહનીયના ઉદયથી જે મિથ્યાભાવ પ્રગટે છે તે મિથ્યાત્વ છે.
સમ્યક્ત માર્ગણામાં સમ્યક્ત શબ્દ સમ્યગુ અને મિથ્યાત્વ એ બન્ને ભાવનો ઉપલક્ષણથી સંગ્રહ કરનાર છે. જેમ ભવ્ય, સંજ્ઞિ, આહારી નામ છતાં અભવ્ય; અસંજ્ઞિઅણાહારી વગેરેનો સંગ્રહ થાય છે. એમ ઘણી માર્ગણાઓમાં સમજવું.
૧૩. સંષિ માર્ગણા ૨ - મન:પર્યાતિથી અથવા દીર્ઘકાલિકી સંજ્ઞાથી વિશિષ્ટ મનોવિજ્ઞાનવાળા જીવો તે સંક્ષિ, અને વિશિષ્ટ મનોવિજ્ઞાન રહિત તે ગત્તિ.
૧૪. આહારી માર્ગણા ૨- ભવધારણીય શરીર લાયક ઓજ' આહાર, લોમ આહાર, અને કવલાહાર એ ત્રણ પ્રકારમાંના યથાસંભવ આહારવાળા તે ૧ માહી, અને એ ત્રણેય આહાર રહિત તે નાહારી.
૧. અપર્યાપ્ત અવસ્થામાં તૈસ-કાશ્મણ શરીર વડે ગ્રહણ કરાતો આહાર તે નગારા ૨. શરીર પર્યામિ પૂર્ણ થયા બાદ ત્વચા-શરીર દ્વારા ગ્રહણ કરાતો આહાર તે
लोमआहार ૩. કોળિયાથી મુખ દ્વારા લેવાતો આહાર તે વનમહાર.
