________________
૧૮
દ્વિતીય અધ્યાય
==
વધતી જતી શક્તિને રોકવા માટે ક્યારેક જર્મનીની ટિફીદલ સેના ઈંગ્લેન્ડની મદદ આવી રહી છે તો ક્યારેક જર્મનીનો નાશ કરવા માટે ઈંગ્લેન્ડ ફ્રાંસની મદદ કરી રહ્યું છે. એક સમય એવો હતો કે જ્યારે ઈસાઈ રાષ્ટ્રો એક થઈને મહમ્મદી વાવટાને ઉખાડી નાખવા ઈચ્છતાં હતાં અને આજે એ સમય છે કે જયારે એક ઈસાઈ રાષ્ટ્ર મુસલમાન રાષ્ટ્રની સહાયતાથી બીજા ઈસાઈ રાષ્ટ્રને નીચું દેખાડવા ઈચ્છે છે.
આમ અર્થેક્યને પણ જાતિત્વનું આધાર સમજી શકાય નહીં.
જતિની આ પ્રકારે બીજી અનેક પરિભાષાઓ આપવામાં આવી છે જેમનું વિવેચન અહીં થઈ શકે નહીં. પરંતુ અપાયેલી કે અહીં ન અપાયેલી બધી જ પરિભાષાઓનો સાર એ છે કે જાતિત્વ એ કૃત્રિમ પદાર્થ છે, બનાવવાથી બની શકે છે, બગાડવાથી બગડી શકે છે. વધારવાથી વધી શકે છે, ઘટાડવાથી ઘટી શકે છે. શક્ય છે કે નેશનાલિટી (Nationality) આવો જ કૃત્રિમ પદાર્થ હોય. નેશન (Nation) શબ્દની આ પરિભાષાઓ સાચી હશે; પરંતુ આપણે નેશન શબ્દ સાથે કંઈ લેવા દેવા નથી, આપણે નેશન શબ્દની વ્યાખ્યા કરવી નથી, આપણું પ્રયોજન છે “જાતિ' શબ્દ સાથે.
આપણા દૈશિક શાસ્ત્ર અનુસાર જાતિ સહજ, સાવયવ, આધિજીવિક સૃષ્ટિ છે. અર્થાત મનુષ્યોના કૃત્રિમ ઉપાયોથી ન તો જતિ બને છે કે ન તો નષ્ટ થાય છે. એનાં ઉત્પત્તિ અને વિનાશ ભગવતી પ્રકૃતિની ઈચ્છાનુસાર થતાં હોય છે. જે શીલ, જે વલણો જીવધારી પદાર્થોનાં હોય છે તે જ શીલ, તે જ વલણો જાતિઓનાં પણ હોય છે. જે કારણો અને જે રીત વડે સજીવ પદાર્થોનો આર્વિભાવ અને તિરોભાવ થાય છે તે જ કારણો અને તે જ રીતોથી જાતિઓનો પણ આર્વિભાવ અને તિરોભાવ થાય છે. જે માટે થઈને જીવધારી પદાર્થોની સૃષ્ટિ હોય છે તેને માટે જ જાતિઓની પણ સૃષ્ટિ હોય છે. એ કલ્પના તદન મિથ્યા છે કે સૃષ્ટિના આરંભે એક જ પ્રાણી અથવા મનુષ્ય
સ્ત્રી પુરુષનું એક જ મિથુન હતું. એ જ એક મિથુનમાંથી અસંખ્ય સ્ત્રી પુરુષ ઉત્પન્ન થતાં ગયાં. ધીરે ધીરે તે એટલા વધી ગયા કે સમસ્ત ભૂમંડલમાં તેમનો પ્રસાર થયો. કાળાંતરે એ જ એક મૈથુનિક સૃષ્ટિના વિભાગમાંથી ભિન્ન ભિન્ન જાતિઓ બનતી ગઈ. આપણા આચાર્યોના સિદ્ધાંત અનુસાર સૃષ્ટિના આરંભમાં વિશેષ પ્રકારની માનસિક પ્રવૃત્તિ ધરાવતા ભિન્ન ભિન્ન અમૈથુનિક જનસમુદાય ઉત્પન્ન થયા, કેટલાક સમય સુધી આવી અમૈથુનિક સૃષ્ટિ સર્જાતી રહી. આ અમૈથુનિક સૃષ્ટિમાં જેમની માનસિક પ્રવૃત્તિ એક પ્રકારની હતી તે સ્વાભાવિક રીતે એક સાથે રહેવા લાગ્યા. કાલાંતરે સૃષ્ટિક્રમ બદલાયો. એ એક પ્રકારની માનસિક પ્રવૃત્તિ ધરાવતા અમૈથુનિક લોકોના મિથુનમાંથી એવી જ માનસિક પ્રવૃત્તિ ધરાવતા લોકો ઉત્પન્ન થવા લાગ્યા.