________________
hewtattwochschwcosassossessowowowows.
com
| પરિષ્કાર કરીશું.
નૈમિત્તિકદ્રવત્વવવૃત્તિ જાતિ પૃથ્વીત્વ-તેજસ્વ બે જ છે. તેમાં પૃથ્વી-અવૃત્તિ જાતિ તો તેજસ્વ જ છે. તે વાળો અગ્નિ છે અને ઘી આદિ નથી. માટે લક્ષણના પરિષ્કારથી હવે અવ્યાપ્તિ-અતિવ્યાપ્તિ બે ય દોષ ટળી જાય છે. નિત્યાદિ પૂર્વવત્ સમજી લેવું. બે ૧.નિત્ય (પરમાણુ રૂ૫)
• ૧. શરીર
તેજ )
નિતરી --- ૨. ઇન્દ્રિય
૩. વિષય
- ૨. અનિત્ય
(વ્યણુકાદિ રૂ૫) શરીરઃ શરીરમયોનિનમેવ સૂર્યત્નોતિ પ્રસિદ્ધમ્ ! कारिकावली : इन्द्रियं नयनं, वह्निस्वर्णादिविषयो मतः । मुक्तावली : अत्र यो विशेषस्तमाह - इन्द्रियमिति । ननु चक्षुषस्तैजसत्वे किं मानमिति चेत् ? चक्षुस्तै जसं परकीयस्पर्शाद्यव्यञ्जकत्वे सति परकीयरूपव्यञ्जकत्वात् प्रदीपवत्, प्रदीपस्य स्वीयस्पर्शव्यञ्जकत्वादत्र दृष्टान्तेऽव्याप्तिवारणाय प्रथमं परकीयेति । घटादेः स्वीयरूपव्यञ्जकत्वाद्व्यभिचारवारणाय द्वितीयं परकीयेति । अथवा प्रभाया दृष्टान्तत्वसम्भवादाचं परकीयेति न देयम्, चक्षुःसन्निकर्षे व्यभिचारवारणाय द्रव्यत्वं देयम् ।। મુક્તાવલી : અહીં જે વિશેષ છે તે કહે છે. ઇન્દ્રિય : ચક્ષુરિન્દ્રિય તૈજસ છે એ માટે આ અનુમાન પ્રમાણે છે : चक्षुः तैजसं परकीयस्पर्शाद्यव्यञ्जकत्वे सति परकीयरूपव्यञ्जकत्वात् प्रदीपवत् ।
આ લક્ષણમાં જો પ્રથમ પરકીય' પદ ન કહીએ તો દષ્ટાંતમાં જ અવ્યાપ્તિ આવે, | કેમકે પ્રદીપ તો સ્વીય સ્પર્ધાદિનો ભંજક છે એટલે પદવ્યત્વે સતિ અંશ તેમાં જાય નહિ. હવે પરીયસ્પર્શાવ્યત્વે સતિ કહ્યું એટલે આ અંશ પ્રદીપમાં જાય,
“来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来来
wwwqqqq ન્યાયસિદ્ધાન્તyક્તાવલ ભાગ-૧૦
