________________
સમભાવે નિકાલ, ફાઈલોનો !
૧૯૩
૧૯૪
આપ્તવાણી-૧૨ (ઉત્તરાર્ધ)
અમેય એ જ હતા.
દાદાશ્રી : ‘જ છું ત્યારે તું ચોટલી શું કરવા બાંધે છે ? ત્યારે કહે, “મારે પરીક્ષા ચાલે છે હમણે. અલ્યા “તું છું” એટલે કરને, વાંચને ? ત્યારે કહે, “ના, ઊંઘી જવાય છે'. ત્યારે તે તું નહીં ? ત્યારે એ એને પછી ભેદ સમજાતો નથી..
નાટક જોવા જવું હોય તો પહેલા નંબરની ફાઈલને ઊંઘવું હોય તો ઊંઘવા ના દે અને નાટક જોવા જાય. ત્રણ વાગ્યા સુધી નાટક જુએ અને નાટકમાં એકાદ ઝોકુંય આમ આવી જાય. ત્યારે કો'ક કહેશે, ‘ભઈ. નાટક જુઓને, અમથા આમ શું કરવા કરો છો ?” પાછો જાગે. પાછો ના હોય તો કશું આંખોમાં ચોપડીને બેસે. પણ આની પાસે ગમે તેમ કરીને મારીઠોકીને કામ લીધું. આ ફાઈલને ઊંઘમાં ઓસ્ટ્રક્ટશનો (અવરોધ) કયાં. શેમાં ? નાટક જોવા તે ઊંઘમાં ઓસ્ટ્રક્ટશન કરે.
આ અનિયમિત થઈ ગયું. અનિયમિત એટલે અસહજ થાય. અસહજ થાય એટલે આત્માને અસહજ કરે. જેનો દેહ સહજ, તેનો આત્મા સહજ. એટલે પહેલા ફાઈલ નંબર વનને જ સહજ કરવાની. જાગરણ કરે કે ના કરે ? પુણ્યશાળી છો, તમારા હિસાબમાં નાટકો-બાટકો છે નહીં. અમારા ભાગમાં તો બહુ નાટકો હતાં. પહેલા નંબરની છે કોઈ ભૂલ ? પહેલા નંબરની ફાઈલ જોવા જેવી ખરી કે નહીં ?
પ્રશ્નકર્તા : ખરી, દાદા ! પહેલા નંબરની જ ફાઈલ.
દાદાશ્રી : અહીંથી મુંબઈ જાય ગાડીમાં તો ઊંઘને ઓસ્ટ્રક્ટશન કરે કે ના કરે આપણા લોક ? ઊંઘવામાંય છે તે ગાડીમાં બેઠો, મુંબઈ જવા હારુ, આખી રાતનો ઉજાગરો. શરીર તો આમ આમ હલાહલ કરે. કો'કની ઉપર પડે આમ, જોડે હોયને ! તે આપણને થાય કે તમે આ આવડા મોટા માણસ થઈ, કોન્ટ્રાક્ટર જેવા તમે આ મારી ઉપર પડ્યા ! આપણા કોટને પાછો એ તેલવાળો કરે. હવે એમને શું કહીએ ? કહેવાય શું આપણાથી ? કારણ કે એનો કંઈ ગુનો છે નહીં. આપણે બેઠા એટલે આપણો ગુનો. એમનો શું ગુનો ? એ તો સહજ રીતે ઊંઘે છે બિચારા.
પણ દેહને સહજ ના થવા દીધો ને અસહજ થયો, તેનો આ બધો હિસાબ છે. ભગવાન શું કહે છે, “દેહને સહજ કરો'. ત્યારે આમણે અસહજ કર્યો.
ગાડીમાં છે તે થાક લાગ્યો હોય તો નીચે ના બેસે. પહેલા નંબરની ફાઈલ શું કહે, ‘બહુ થાકી ગયો છું તોય આ આબરૂદાર માણસ નીચે ના બેસે. બને કે ના બને એવું ? હું કહું કે ‘બેસ ને હવે, બેસ.” આ લોક જોશેને ! પણ લોક તને કોણ ઓળખે છે આમાં અને ઓળખતા હોય તો શું પણ ? કોઈ આબરૂદાર છે આમાં ? ગાડીમાં કોઈ આબરૂદાર દેખાયો તને ? આબરૂદાર હોય તો આપણી આબરૂ જાય. મેં તો બહુ આબરૂદાર જોયેલાં. એટલે મને તો સમજણ પડી ગયેલીને, તે થર્ડ ક્લાસની મુસાફરી કરતો હતો ત્યારે છે તે બેગ હોય તો નીચે મૂકીને એની ઉપર બેસું, બેગ બગડશે તો વાંધો નહીં.
એટલે મારું કહેવાનું આ અસહજ દેહને કરીએ ને પછી કહે છે, હવે મને ભૂખે નથી લાગતી. ભુખ લાગી હોય તે ઘડીએ થાય છે, ઉતાવળ શું છે ? વાતચીત હમણે ચાલવા દો. દોઢ કલાક નીકળી જાય અને પછી આવું ને આવું કરેને રોજ. પછી કહે, ‘મને હવે ભૂખ બિલકુલ મરી ગઈ છે'. ત્યારે મૂઆ, શી રીતે જીવતી રહે છે ? તે પ્રયોગ જ એ કર્યા છેને ! અલ્યા, ભૂખ લાગે ત્યાર પછી બે કલાકે ખાય, એવું પત્તા રમવા બેઠો હોય. કેટલાંક મોજશોખમાં રહી જાયને, થાય છે, થાય છે. તે બે કલાક પછી ભૂખ મરી જાય પછી ખાય. એટલે આવી રીતે બધું અસહજ થઈ ગયું છે. ' અરે, એક માણસ તો મેં જોયો હતો આજથી ત્રીસેક વર્ષ ઉપર. તે ચા મંગાવી સ્ટેશન પર અને પેલાએ કપમાં ચા એના હાથમાં આપી. ત્યારે ગાડી ઊપડવાની થઈ. હવે એના મનમાં એમ થયું કે આ ચાના પૈસા નકામા જશે, એણે મોઢેથી રેડી દીધી અહીં મારા હારાએ, દઝાઈ મર્યો. તે તો મેં જાતે જોયું હતું. હા, આખો કપ જ રેડી દીધો મહીં ચાનો. પહેલી રકાબી પી લીધી અને પછી પોણા ભાગનો કપ રહ્યો અને ગાડી ઊપડવાની થઈ એટલે પેલો દુકાનવાળો કહે, “એય, પી લો, પી લો.” તો આણે પી લીધી. પી લીધા પછી જે લ્હાય બળી, બહુ મુશ્કેલીમાં મૂકાયો હતો બિચારો. આપણા લોક તો હોંશિયાર લોકો, બહુ પૈસા નકામા ન જવા