________________
'પ્રકરણ ૨૧/ચારગતિની અવગાહના
| | ૩૧૩ ]
અસંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ ૨૫૦ ધનુષ્યની અને ઉત્તર વૈક્રિય શરીરની જઘન્ય અવગાહના અંગુલના સંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ ૫૦૦ ધનુષ્યની છે. |६ तमतमापुढविणेरइयाणं भंते ! केमहालिया सरीरोगाहणा पण्णत्ता?
गोयमा !दुविहा पण्णत्ता,तंजहा- भवधारणिज्जाय,उत्तरवेउब्बियाय। तत्थ णंजा सा भवधारणिज्जा सा जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागंउक्कोसेणं
पंच धणुसयाई।
तत्थणं जासा उत्तरवेउव्विया सा जहण्णेणं अंगुलस्स संखेज्जइभाग, उक्कोसेणं धणुसहस्स।
ભાવાર્થ :- તમસ્તમા નામની ૭મી નરકના નારકીઓના ભવધારણીય શરીરની જઘન્ય અવગાહના અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગની ઉત્કૃષ્ટ ૫૦૦ ધનુષ્યની છે. તેઓના ઉત્તરક્રિય શરીરની જઘન્ય અવગાહના અંગુલના સંખ્યાતમા ભાગની અને ઉત્કૃષ્ટ હજાર ધનુષ્યની છે.
વિવેચન :
આ સૂત્રમાં સમુચ્ચય નારકીની અને ત્યાર પછી પ્રત્યેક નરકના નારકીઓની ભવધારણીય તથા ઉત્તરવૈક્રિય શરીરની જઘન્ય–ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના દર્શાવી છે. સાતે નરકની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના તે નરકના અંતિમ પ્રસ્તટ–પાથડામાં હોય છે. ભવધારણીય ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના કરતાં ઉત્તર વૈક્રિયની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના બમણી જાણવી.
૭ નરકના નારકની અવગાહના કમનું નામ ભવધારણીય શરીર
ઉત્તરવૈલિય શરીર જઘન્ય ઉત્કૃષ્ટ જઘન્ય
ઉત્કૃષ્ટ
અંગુલનો અસં.
સમુચ્ચય નારકી
૫૦૦ ધનુષ્ય
અંગુલનો સં.
ભાગ
હજાર ધનુષ્ય
ભાગ
પ્રથમ ન.
૧૫ ધનુ, ૨ હાથ,
૧૨ અંગુલ ૩૧ ધનુ. ૧ હાથ
બીજી ન.
૭ ધનુ, ૩ હાથ,
અંગુલ ૧૫ ધનુ, ૨ હાથ,
૧૨ અંગુલ ૩૧ ધનુ, ૧ હાથ દર ધનુ, ૨ હાથ ૧૨૫ ધનુષ્ય
ત્રીજી ન. ચોથી ન. પાંચમી ન.
દર ધનુ, ૨ હાથ ૧૨૫ ધનુષ્ય ૨૫૦ ધનુષ્ય
