________________
મતિજ્ઞાન
પ્રતિબોધકના દૃષ્ટાંતથી વ્યંજનાવગ્રહ :
२० एवं अट्ठावीसइ विहस्स आभिणिबोहियणाणस्स वंजणुग्गहस्स परूवणं करिस्सामि, पडिबोहगदिट्ठतेण मल्लगदिट्ठतेण य ।
૧૮૫
से किं तं पडिबोहगदिट्ठतेणं ?
पडिबोहगदिट्ठतेणं, से जहाणामए केइ पुरिसे कंचि पुरिसं सुत्तं पडिबोहिज्जा, अमुगा ! अमुगत्ति ! तत्थ चोयगे पण्णवगं एवं वयासी- किं एगसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति ? दुसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति ? जाव दससमय पविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति ? संखिज्जसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति ? असंखिज्जसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति ?
एवं वदतं चोयगं पण्णवए एवं वयासी- णो एगसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति, णो दुसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति जाव णो दससमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति, णो संखिज्जसमयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति, असंखिज्ज समयपविट्ठा पुग्गला गहणमागच्छंति, से तं पडिबोहगदिट्ठतेणं ।
=
=
शG∈ार्थ :- एवं = खरीते, अट्ठावीसइविहस्स अहयावीस प्रकार छे, आभिणिबोहियणाणस्स - आत्मिनिजोधि ज्ञानना, वंजणुग्गहस्स = व्यं४नावग्रहनी, परूवणं = प्र३५ए॥ करिस्सामि ५रीश, पडिबोहगदिट्ठतेण = प्रतिषोधना दृष्टांतथी अने, मल्लगदिट्ठतेण य = भट्सना दृष्टांतथी, से किं तं ते प्रतिषोधना दृष्टांतथी व्यंश नासवग्रहनुं नि३थए। देवा प्रारनुंछे ? जहानामए = ४भ 3, केइ पुरिसे = sो पुरुष, कंचि = ोध, सुत्तं सूतेसा, अंधता, पुरिसं पुरुषने, पडिबोहिज्जा = ४गाडे, अमुगा ! अमुगति = हे अभु ! हे खभुङ !, से भाई ! से भाई !, तत्थ = मे विषयभां, 3 खा संबंधभां, चोयगे = शिष्ये, पण्णवगं गुरुने, एवं वयासी से प्रभाशे पूछे, किं = शुं ? ते, एग = खेड, समय = सभयना, पविट्ठा = प्रविष्ट, पुग्गला पुछ्गसोने, गहणमागच्छंति = ग्रहशमां आवे छे, जाव = अनुभे, एवं आरीते, वदंतं = हेवा पर.
=
=
5,
=
=
ભાવાર્થ:- ચાર પ્રકારના વ્યંજનાવગ્રહ, છ પ્રકારનો અર્થાવગ્રહ, છ પ્રકારની ઈહા, છ પ્રકારનો અવાય અને છ પ્રકારની ધારણા, આ પ્રમાણે અયાવીસ આભિનિબોધિક મતિજ્ઞાનના વ્યંજનાવગ્રહની પ્રતિબોધક અને મલ્લક બે ઉદાહરણ વડે પ્રરૂપણા કરીશ.
પ્રશ્ન– પ્રતિબોધક ઉદાહરણથી વ્યંજનાવગ્રહનું નિરૂપણ કેવા પ્રકારનું છે ?