________________
| 3३४ |
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર
छायानुपा : अष्टौ सूक्ष्माणि प्रेक्ष्य, यानि ज्ञात्वा संयतः ।
दयाधिकारी भूतेषु, आस्व उत्तिष्ठ शेष्व वा ॥ शEार्थ:-संजए = भुनि, साधुजाई = लेने जाणित्तु = 201ने भूएसु = ®वो 6५२ दयाहिगारी = ध्याना मारी थाय छे अट्ठ = ते माह सुहुमाई = सूक्ष्म पोने पेहाए = सारी शत पीने ४ आस = से चिट्ठ = मा २४ सएहि = शयन ४२. ભાવાર્થ - લોકમાં(આ પૃથ્વી પર) આઠ પ્રકારના સૂક્ષ્મ જીવો હોય છે. તેને વિચારપૂર્વક જાણીને દયાવાન મુનિ તે જીવોની જયણાપૂર્વક રક્ષા કરતાં વિવેકપૂર્વક બેસે, ઊભા રહે અથવા સૂએ.
कयराइं अट्ठ सुहुमाई, जाइं पुच्छिज्ज संजए । १४
इमाई ताई मेहावी, आइक्खिज्ज वियक्खणो ॥ छायानुवाद : कतराण्यष्टौ सूक्ष्माणि, यानि पृच्छेत्संयतः ।
इमानि तानि मेधावी, आचक्षीत विचक्षणः ॥ शार्थ:- जाई = हे सूक्ष्म ®वो छ तेने भाटे संजए = साधु, शिष्य पुच्छिज्ज = पूछ । अट्ठ सुहुमाई = ते मा6 प्रा२ना सूक्ष्म वो कयराइं = स्या छ ? मेहावी = बुद्धिशाली वियक्खणो = वियक्ष गुरु आइक्खेज्ज -४ ताई = ते 06 प्रा२ना सूक्ष्म वो इमाई = मा प्रभारो छ. ભાવાર્થ:- તે આઠ પ્રકારના સૂક્ષ્મ જીવો ક્યા છે? એમ શિષ્ય પ્રશ્ન કરે ત્યારે વિચક્ષણ અને મેધાવી ગુરુ તેને ઉત્તર આપે કે તે આ પ્રમાણે છે.
सिणेहं पुप्फसुहुमं च, पाणुत्तिंगं तहेव य ।
पणगं बीयहरियं च, अंडसुहुमं च अट्ठमं ॥ छायानुवाद : स्नेहं पुष्पसूक्ष्मं च, प्राण्युत्तिगं तथैव च ।
पनकं बीजहरितं च, अण्डसूक्ष्मं चाष्टमम् ॥ शब्दार्थ:-सिणेहं = स्नेय सूक्ष्म पुप्फसुहुमं = पुष्प सूक्ष्म पाण = ३स प्राशी सूक्ष्म उत्तिंग = सूक्ष्म 13या। पणगं = 4न सूक्ष्म बीय = पी४ सूक्ष्म हरियं = ४रित सूक्ष्म अट्ठमं = 8068 अंडसुहुमं = अंऽसूक्ष्म. भावार्थ:- (१) स्नेड-सूक्ष्म 31501, थुम्भस वगेरेनु सूक्ष्म पाए। (२) सूक्ष्म पुष्पो (3)सूक्ष्म त्रस वो (४) सूक्ष्म जीयारा(५) सूक्ष्म पन (5) सूक्ष्मपी४ (७)सूक्ष्म वनस्पति (अंकुश वगे३)(८) सूक्ष्म ।
