________________
૩૦૮ ]
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર
છે વ = ગોળાકાર છે મહરિયા = મોટા વિસ્તારવાળા છે પથાયણાતા = મોટી મોટી ફેલાયેલી શાખાવાળા છે વિડિમ = નાની નાની શાખાવાળા છે રિક્ષત્તિને દર્શનીય છે આ પ્રમાણે વયે બોલે.
ભાવાર્થ:- આ વૃક્ષો ઉત્તમ જાતિના છે. બહુ ઊંચા છે, ગોળાકાર ઘેરાવાવાળા, વિસ્તારવાળા છે તથા શાખા પ્રશાખાઓથી વ્યાપ્ત અને દર્શનીય છે; તેમ બોલે.
तहा फलाई पक्काई, पायखज्जाइं णो वए । ३२
वेलोइयाइं टालाइं, वेहिमाइत्ति णो वए ॥ છાયાનુવાદઃ તથા પોતાનિ પજવાનિ, પહાનિ નો વવેત્
वेलोचितानि टालाई, वेध्यानि इति नो वदेत् ॥ શબ્દાર્થ -તારું = આ ફળો પાડું = પાકી ગયા છે પાવરલુમ્ભાડું = પકાવીને ખાવા યોગ્ય છે વેત્તારું = અતિ પાકી ગયા છે, તેથી તોડવા યોગ્ય છે ટોનારું = ગોઠલી બંધાણી નથી, કોમળ છે હિમાફ = બે વિભાગ કરવા યોગ્ય છે, સુધારવા યોગ્ય છેત્તિ નો વા= આ પ્રમાણે મુનિ ન બોલે. ભાવાર્થ:- તેમજ ફળોના વિષયમાં મુનિ આ પ્રમાણે ન બોલે- કેરી વગેરે ફળો પાકી ગયાં છે, પરાળ વગેરેમાં પકાવીને ખાવા યોગ્ય છે, અતિ પાકી ગયા છે માટે તોડવા યોગ્ય છે(જો તોડશે નહિ તો સડી જશે), બહુ કોમળ છે, તેમાં ગોટલી બંધાણી નથી; હમણાં જ સુધારવા યોગ્ય છે, આવી હિંસામય, પાપકારી ભાષા મુનિ બોલે નહિ.
असंथडा इमे अंबा, बहुणिव्वडिमा फला । ३३
वएज्ज बहुसंभूया, भूयरूव त्ति वा पुणो ॥ છાયાનુવાદઃ અમથ ને આઝ:, વહુનિર્વર્તિત તા: |
वदेत् बहुसंभूताः, भूतरूपा इति वा पुनः ॥ શબ્દાર્થ:- = આ અંબા = આમ્રવૃક્ષો માંથST = ઘણાં ફલના કારણે ભાર સહવાને અસમર્થ છે વધુfબૂડમ ના = ઘણા ફળોના ગુચ્છોથી યુક્ત છે વહુસંધૂથ = આ વખતે ફળો ઘણા પાક્યાં છે “યહવ ત્તિ = બહુ ફળોથી સુંદર દેખાય છે, આ પ્રમાણે વM = બોલે. ભાવાર્થ:- આ આમ્રવૃક્ષો ઘણા ફળોવાળા હોવાથી ભાર વહન કરવામાં અસમર્થ છે. આ વૃક્ષો ફળોના ગુચ્છોથી યુક્ત છે. આ વખતે ફળો ઘણા પાક્યાં છે. તેથી વૃક્ષ સુંદર દેખાય છે, આવી નિર્દોષ ભાષા મુનિ બોલે.
तहेवोसहिओ पक्काओ, णीलियाओ छवीइय । लाइमा भज्जिमाओ त्ति, पिहुखज्ज त्ति णो वए ॥
