________________
३०४
છાયાનુવાદ : પરિવૃદ્ધ ત્યેન બ્રૂયાત્, બ્રૂયાનુપસ્થિત તિ ચ। संजातः प्रीणितो वाऽपि, महाकाय इत्यालपेत् ॥
શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર
શબ્દાર્થ:- ં = પરંતુ (પૂર્વોક્ત પશુ, પક્ષી આદિને) પરિવુદ્ધે ત્તિ = આ સામર્થ્યવાન છે, બલવાન છે તેમ જૂથા = બોલે ડૅવિક્ ત્તિ = આ માંસલ છે, ભર્યા શરીરવાળો છે તેમ જૂજ = કહે સંજ્ઞાર્ આ પરિપૂર્ણ અંગોપાંગવાળો છે, તેનો ઉછેર સારી રીતે થયો છે પણ્િ = પુષ્ટ છે, મસ્ત શરીરી છે મહાાપ્ ત્તિ = આ વિશાલકાય છે એમ આહવે = કહે.
ભાવાર્થ:- મનુષ્યાદિના સંબંધમાં કહેવાનું ખાસ પ્રયોજન હોય તો મુનિ તેને આ સામર્થ્યવાન છે; માંસલ છે; ભરાવદાર શરીરવાળા છે, પરિપૂર્ણ અંગોપાંગવાળો છે; પુષ્ટ કે મસ્ત શરીરવાળો છે; વિશાળ કાય છે; એ પ્રમાણે નિર્દોષ વચન બોલે.
२४
तहेव गाओ दुज्झाओ, दम्मा गोरहग त्ति य । वाहिमा रहजोगि त्ति, णेवं भासिज्ज पण्णवं ॥
છાયાનુવાદ : તથૈવ ગાવો પોહ્યા:, ૬મ્યા નોરહા કૃતિ ૨ । वाह्या रथयोग्या इति, नैवं भाषेत प्रज्ञावान् ॥
શબ્દાર્થ:-ાઓ = આ ગાયો દુખ્વાબો = દોહવા યોગ્ય છે ગોરહ = વૃષભ, બળદ, ગોધાઓ, વાછરડાઓ વમ્મા = દમન કરવા યોગ્ય છે, નાથવા યોગ્ય છે વાહિયા = ભારવહન કરવા યોગ્ય છે રહનોળ ત્તિ = રથમાં જોડવા યોગ્ય છે.
ભાવાર્થ :- તે જ રીતે આ ગાયો દોહવા યોગ્ય છે; વાછરડાઓ નાથવા યોગ્ય છે; બળદો ભાર વહન કરવા યોગ્ય છે, તેમજ રથમાં જોડવા યોગ્ય છે; તેવી સાવધ ભાષા પ્રજ્ઞાવાન મુનિ ન બોલે.
२५
છાયાનુવાદ : યુવા નૌત્યેિન બ્રૂયાત્, થેનું રક્ષતિ ચ ।
जुवं वेत्ति णं बूया, धेणुं रसदय त्ति य । रहस्से महल्लए वा वि, वए संवहणे त्तिय ॥
ह्रस्वो वा महान् वाऽपि वदेत् संवहन इति च ॥
=
શબ્દાર્થઃ– Ī - તે ગો વંશને જોઈને મુનિ બ્રૂયા - આવી નિરવધભાષા બોલે ગુવં નવું ત્તિ - આ બળદ યુવાન છે ઘેવું = ગાયને દેખીને રસવય ત્તિ = આ ગાય રસાળ છે, દૂધ દેનારી છે રહસ્સું = આ નાનો બળદ છે મહત્ત્તવ્ = આ મોટો વૃષભ છે સંવિિત્ત = આ બળદ સંવહન યોગ્ય છે, ભાર વહન કરવામાં સમર્થ છે, ધોરી છે.
=
