________________
| રથનેમીય
[ ૨૭]
પછી મુત્તોfi= ભુક્તભોગી થઈને પછી = ત્યાર પછી આપણે ઉજળનાં જિનેન્દ્ર ભગવાનના માર્ગનું વારસાનો = અનુસરણ કરશું. ભાવાર્થ - મનુષ્યભવ મળવો ખરેખર અત્યંત દુર્લભ છે માટે આવ, આપણે બંને ભોગો ભોગવીએ. ભોગો ભોગવ્યા પછી આપણે જિનમાર્ગ(સર્વવિરતિ ચારિત્ર)નું આચરણ કરશું. ३९ दटूण रहणेमिं तं, भग्गुजोय-पराइयं ।
राईमई असंभंता, अप्पाणं संवरे तहिं ॥ શબ્દાર્થ - મનોયRIક્ય = સંયમમાં હતોત્સાહ થયેલો અને સ્ત્રી પરિષહથી પરાજિત ત = તે
ઉપસિં = રથનેમિને અમંતા = અસંભ્રાંત, ભ્રાંતિ રહિત થઈને રાફ = રાજેમતીએ તહિં - તે સમયે ગુફામાં = પોતાના શરીરને સંવરે = વસ્ત્રથી ઢાંકી દીધું. ભાવાર્થ:- રથનેમિને સંયમમાં નિરુત્સાહ અને સ્ત્રી પરીષહથી પરાજિત થયેલા જાણીને રાજેમતીએ ચંચળતા રહિત બનીને તે સમયે ગુફામાં પોતાના શરીરને વસ્ત્રથી આચ્છાદિત કર્યું. - अह सा रायवरकण्णा सुट्ठिया णियमव्वए ।
जाई कुलं च सीलं च, रक्खमाणी तयं वए ॥ શબ્દાર્થ:- અ = તદનંતર, ત્યાર પછી બિયનત્રણ = નિયમ અને વ્રતોમાં સુફિયા = સુસ્થિત ના રાયવરપણા = તે શ્રેષ્ઠ રાજકન્યા રાજમતી ના = જાતિ R = કુળ ન = શીલનું વરહમાળા = રક્ષણ કરતી તકં = તે રથનેમિને વણ = આ પ્રમાણે કહેવા લાગી. ભાવાર્થ - ત્યાર પછી પોતાના નિયમો અને વ્રતોમાં સુસ્થિત, પોતાના જાતિ, કુલ અને શીલનું રક્ષણ કરતી તે શ્રેષ્ઠ રાજકન્યા રાજમતીએ રથનેમિને આ પ્રમાણે કહ્યું. क जइसि रूवेण वेसमणो, ललिएण णलकूबरो ।
तहा वि ते ण इच्छामि, जइसि सक्खं पुरंदरो ॥ શબ્દાર્થ – ૬ = જો તુંવળ = રૂપમાં વેલમો = વૈશ્રમણ દેવની સમાન = હો નિણ = લીલા-વિલાસમાં ખાજૂવો = નળકૂબેર દેવ સમાન હો ન = જો તું સજવું = સાક્ષાત્ પુરો = પુરંદર(ઇન્દ્ર) લિ = હો તહ વ = તોપણ હું તે = તારી જ છામિ = ઈચ્છા કરતી નથી. ભાવાર્થ:- હે રથનેમિ ! જો તું રૂપમાં વૈશ્રમણ સમાન હો, લીલા-વિલાસમાં નલકુબેર દેવ સમાન હો, અરે ! અધિક તો શું, તું સાક્ષાત્ પુરંદર-ઇન્દ્ર હો તોપણ હું તને ઈચ્છતી નથી. ४२ पक्खंदे जलियं जोई, धूमकेउं दुरासयं ।
णेच्छति वंतयं भोत्तुं, कुले जाया अगंधणे ॥ શદા:- ગાંધો = અગંધન નામના કુત્તે = કુળમાં નાથ = ઉત્પન્ન થયેલ સર્પ નિયં= સળગતી ધૂમધૂમાડા કાઢતી કુરાલયે = અસહ્ય ગોઠું = અગ્નિમાં પવે= પડે, અર્થાત્ અગ્નિમાં પડીને મરી જવાનું પસંદ કરે પરંતુ વંત = વમન કરેલા વિષને મોજું = ફરીથી પીવાનું રૂચ્છતિ = ઈચ્છા કરતો નથી.
