________________
બાકીય
[ ૧૩૧ ]
સ્થવિર ગર્ગની વિચારણા -
वाइया संगहिया चेव, भत्तपाणेण पोसिया ।।
जायपक्खा जहा हंसा, पक्कमति दिसोदिसिं ॥ શબ્દાર્થ:- વાદા - મેં આ શિષ્યોને ભણાવ્યા-ગણાવ્યા મંદિયા - દીક્ષિત કર્યા બTTPM - આહાર-પાણીથી પોસિય = પાલન-પોષણ કર્યું પરંતુ ગઈ = જે પ્રકારે ગયા = પાંખો ફૂટતાં દક્ષા = હંસ ફિક્ષિ = પોતાની ઈચ્છા અનુસાર દિશા-વિદિશામાં પfમતિ = ઊડી જાય છે. ભાવાર્થ:- જેમ પાંખો આવતા હંસ જુદી જુદી દિશાઓમાં ઊડી જાય છે તેમ દીક્ષિત અને શિક્ષિત કરેલા, આહાર-પાણીથી પોષેલા કુશિષ્યો પણ ગુરુને છોડીને અન્ય દિશાઓમાં ચાલ્યા જાય છે. । अह सारही विचिंतेइ, खलुंकेहिं समागओ।
किं मज्झ दुट्ठसीसेहि, अप्पा मे अवसीयइ ॥ શબ્દાર્થ - દ = જે પ્રકારે સારહી = સારથિ હતુર્દ = ગળિયા બળદ જેવા સમસ્ત અવિનીત શિષ્યોથી સમજો = દુઃખી થયેલા ગર્ગનિ(ગુરુ) વિવંતેફ = વિચાર કરે છે કે કીર્દિક આ દુષ્ટ શિષ્યોથી મ= મનેવિંદ = શો લાભને મારો ખ = આત્મા અવલીય દુઃખિત અને ક્લેશિત થાય છે. ભાવાર્થ:- ગળિયા બળદથી દુઃખી થનાર સારથીની જેમ અવિનીત શિષ્યોથી દુઃખી થઈને ધર્મરથના સારથિ સ્થવિર ગર્ગમુનિ વિચારે છે કે “મને આ દુષ્ટ શિષ્યોથી શો લાભ?” તેનાથી મારો આત્મા દુઃખી થાય છે, ક્લેશ પામે છે.
जारिसा मम सीसाओ, तारिसा गलिगद्दहा ।
गलिगद्दहे जहित्ताणं, दढं पगिण्हइ तवं ॥ શદા:- ગાલિ = જે પ્રકારે નિહ = આળસું ગધેડુંતરિલા = તે જ રીતે મમ = મારા
= આ શિષ્યો હિનીકે = આળસું ગધેડા સમાન અવિનીત શિષ્યોને હિતા" = છોડીને વ૮ = દઢતાપૂર્વક તવ = તપ સંયમનું પm = પાલન કરવા લાગ્યા. ભાવાર્થ:- આળસુનકામા ગધેડા જેવા મારા શિષ્યો છે. આમ વિચારી ગર્ગમુનિ આળસું ગધેડા જેવા શિષ્યોને છોડીને દઢતાથી તપ-સાધનામાં લીન થયા.
मिउमद्दवसंपण्णो, गंभीरो सुसमाहिओ ।
विहरइ महिं महप्पा, सीलभूएण अप्पणा ॥ त्ति बेमि ॥ શબ્દાર્થ – મિર્ભવ-સંપVો = વિનય અને કોમળતા-સરલતા યુક્ત ભરો = ગંભીર સુવાદિ = સુસમાધિવત્ત તે મહિમા = મહાત્મા ગર્ગાચાર્ય રતભૂષણ = શ્રેષ્ઠ આચારવાળા અખા = આત્માથી યુક્ત થઈને નહિં = પૃથ્વી ઉપર વિટર = વિચરવા લાગ્યા. ભાવાર્થ:- વિનય અને સરળતા યુક્ત, ગંભીર, સુસમાધિવંત અને શીલ સંપન્ન મહાન આત્મા સ્થવિરા ગર્ગમુનિ પૃથ્વી ઉપર વિચરવા લાગ્યા.
?
