________________
| ૨૨૮ |
શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર-૧
શબ્દાર્થ – પરાયજ્ઞશાળાના પુરોહિતની પત્ની, રીલે -એ, મા ભદ્રાના, યા આ, સુભાલિયાડું = સુભાષિત, વળાડું = વચનોને, સોશ્વ = સાંભળીને, સિલ્સ = ઋષિની, વેરાવડિયા-સેવા કરવા માટે, તમારે એ બ્રાહ્મણ કુમારોને, ના યક્ષ, વિવારતિ - રોકવા લાગ્યા. ભાવાર્થ :- મુનિ વિષયક રુદ્રદેવ પુરોહિતની પત્ની ભદ્રાના પ્રશંસાત્મક વચનો સાંભળીને ઋષિની સેવામાં ઉપસ્થિત યક્ષ તે બ્રાહ્મણકુમારોને રોકવા લાગ્યો. २५ ते घोररूवा ठिय अंतलिक्खे, असुरा तहिं तं जणं तालयति ।
ते भिण्णदेहे रुहिर वमते, पासित्तु भद्दा इणमाहु भुज्जो ॥२५॥ શબ્દાર્થ :- વોલ્ટવા - રોદ્ર રૂપ ધારણ કરેલા, અસુર - અસુર સ્વભાવવાળા, તે - તે યક્ષ, અંતણે - આકાશમાં, ડિય - રહીને, તહં - ત્યાં યજ્ઞશાળામાં, તં- તે, કઈ = કુમાર વર્ગને, તાલિમારવા લાગ્યા, ભાવેદે તે ભિન્નદેહવાળા, ઘવાયેલા, હાં લોહીનું, વસંતે-વમન કરતાં, તે - તે કુમારોને, મા = ભદ્રાએ, પુળો = ફરી, આદુ - કહ્યું. ભાવાર્થ :- તો પણ તે બાળકો ન માન્યા, તેથી આકાશમાં રહેલો ભયંકર રૂપવાળો, અસુર ભાવવાળો કુદ્ધ થયેલો યક્ષ તેમને મારવા લાગ્યો. તે ઘવાયેલા કુમારોને લોહીની ઊલટી કરતાં જોઈને, ભદ્રાએ ફરી કહ્યું– २६ गिरिं णहेहिं खणह, अयं दंतेहिं खायह ।
जायतेय पाएहिं हणह, जे भिक्खु अवमण्णह ॥२६॥ શબ્દાર્થ - ને -જે તમે લોકો,ઉમરવું - ભિક્ષુનું, અવમvપદ અપમાન કરી રહ્યા છો, જીરું - પર્વતને, દહિંનખ દ્વારા, - ખોદી રહ્યા છો, અ૬ - લોઢાને, સંfÉ - દાંતોથી, હાથદ - ચાવી રહ્યા છો અને, ગાયતેલં = અગ્નિ, પદં = પગથી, દ = કચડી રહ્યા છો. ભાવાર્થ - તમે તપસ્વી ભિક્ષુનું જે અપમાન કરો છો, તે નખથી પર્વત ખોદવા જેવું છે, દાંતથી લોઢું ચાવવા જેવું છે અને પગથી અગ્નિ કચડવા જેવું કાર્ય છે અર્થાત્ તે ઘણું જ અહિત અને અલાભનું કાર્ય છે. २७ आसीविसो उग्गतवो महेसी, घोरव्वओ घोरपरक्कमो य ।।
__अगणिं व पक्खंद पयंगसेणा, जे भिक्खुयं भत्तकाले वहेह ॥२७॥ શબ્દાર્થ - મહેલી- આ મહર્ષિ, આજીવિલી-આશીવિષ લબ્ધિવાળા, ૩ - કઠોર તપ કરનાર, ને - જો તમે, મત્તાને ભિક્ષાના સમયે, બિgયં- આ ભિક્ષુકને, વહે- મારી રહ્યા છો. તે, પારેવા પતંગિયાના ટોળાની, - માફક, મf - અગ્નિમાં, પહ૬- પડી રહ્યા છો.
