________________
અધ્યયન-૯:નમિપ્રવજ્યા
.
[ ૧૫૯]
किण्णु भो अज्ज मिहिलाए, कोलाहलग-संकुला ।
सुव्वति दारुणा सद्दा, पासाएसु गिहेसु य ॥७॥ શબ્દાર્થ :- શો - હે નમિરાજર્ષિ, અન્ન - આજ, નિહિતા- મિથિલાનગરીના, પાલીપણું - મહેલોમાં, ગાદલુ - ઘરોમાં, વોલાદન સંવાલા - કોલાહલથી વ્યાપ્ત, વા - હૃદયને ચીરી નાખતાં ભયંકર વિલાપ, આક્રંદના, સદ્દા - શબ્દો, વિષ્ણુ- કેમ, સુન્નતિ- સંભળાય છે? ભાવાર્થ :- હે રાજર્ષિ! આજે મિથિલાનગરી કોલાહલથી કેમ વ્યાપ્ત છે? તથા ઘર ઘર અને રાજમહેલમાં હૃદયને ચીરી નાખે એવા ભયંકર વિલાપ તેમજ આજંદનના શબ્દો (અવાજો) શા માટે સંભળાય છે? ___ एयमटुं णिसामित्ता हेउ कारण चोइओ।
तओ णमी रायरिसी, देविंदं इणमब्बवी ॥८॥ શબ્દાર્થ :- તો = ત્યાર પછી, ય = પૂર્વોક્ત, મદ્દ = અર્થ, પ્રશ્ન, નિમિત્ત = સાંભળીને,
વાર - પ્રશ્ન પૂછવાની પાછળ રહેલા આશયથી, રોફ - પ્રેરિત થઈ, ગની રિલી - નમિરાજર્ષિ, વિ- દેવેન્દ્રને, ફળ = આ રીતે, બ્લવી- કહેવા લાગ્યા. ભાવાર્થ :- દેવેન્દ્રના આ પ્રશ્નને સાંભળીને તેના પ્રશ્ન પૂછવાની પાછળ રહેલા આશયથી પ્રેરિત થઈને નમિરાજર્ષિએ આ પ્રમાણે કહ્યું– | ९ मिहिलाए चेइए वच्छे, सीयच्छाए मणोरमे ।
પત્ત-પુ-નોવે, વહૂર્ણ વૈદુગુ થી १० वाएण हीरमाणम्मि, चेइयम्मि मणोरमे ।
दुहिया असरणा अत्ता, एए कंदति भो खगा ॥१०॥ શબ્દાર્થ - વિહિપ -મિથિલા નગરી રૂપી, રેપ - ઉદ્યાનમાં, પત્તપુwત્તોપ - પત્ર, પુષ્પ અને ફળોથી યુક્ત, સી છાપ - શીતળ છાયાવાળું, સયા - સદા, વહુ" - ઘણાં પક્ષી અને પ્રાણીઓને, વછે- એક વૃક્ષ હતું, મનોરમે- ચિત્તને પ્રસન્ન કરનારું, વહુકુળ = બહુ ઉપકારી, આશ્રય દેનારું, મો = હે બ્રાહ્મણ, રેમ્પિ = વૃક્ષ, વાળ = વાયુથી, હીરાઉન્મ = ઉખડવાથી તેના પર નિવાસ કરતાં, - એ, હVI - પક્ષીઓ, કુરિયા - દુઃખી, અસ૨ - અશરણ અને, સત્તા = પીડિત થઈને, વંતિ : આજંદ કરી રહ્યા છે. ભાવાર્થ :- મિથિલાનગરી રૂપી ઉદ્યાનમાં એક સુંદર વૃક્ષ હતું, જે અતિ રમ્ય; પત્ર, પુષ્પ તથા ફળોથી યુક્ત અને સહુને શીતળ છાયા આપનારું તથા અનેક પક્ષીઓને આશ્રય દેનારું, બહુ ઉપકારી હતું
પ્રચંડ તોફાનને કારણે તે સુંદર વૃક્ષ તૂટી પડવાથી તે બ્રાહ્મણ ! આશ્રય વિનાનાં દુઃખી, અશરણ અને
