________________
પ્રાભૃત-૧૨
)
| २८१ ।
૩૦ સૂર્ય સંવત્સર અને ૨ x ૬ = ૩૭૨ + ૧૨ = ૩૧ ચંદ્ર સંવત્સર વ્યતીત થાય ત્યારે સૂર્ય સંવત્સર તથા ચંદ્ર સંવત્સર, આ બંને સંવત્સરોનો સાથે પ્રારંભ થાય છે અને સાથે અંત થાય છે. |१० ता कया णं एए आइच्च-उऊ-चंद-णक्खत्ता संवच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहिएति वएज्जा? ता सट्टि एए आइच्चा मासा, एगढेि एए उऊमासा, बावर्हि एए चंदमासा, सत्तढेि एए णक्खत्तमासा ।
एस अद्धा दुवालसक्खुत्तकडा दुवालसभइता सढेि एए आइच्चा संवच्छरा, एगढेि एए उऊ संवच्छरा, बावढि एए चंदा संवच्छरा, सत्तट्टि एए णक्खत्ता संवच्छरा । तया णं एए आइच्च-उऊ-चंद-णक्खत्ता संवच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहिएति वएज्जा । भावार्थ:-प्रश्न-सूर्य, रत, यंद्र सने नक्षत्र, मायारे संवत्सरनो 24 समय पछी साथे प्रारंभ અને સાથે અંત થાય છે? ઉત્તર– ૬૦ સૂર્ય માસ, ૧ ઋતુ માસ, દર ચંદ્ર માસ અને ૬૭ નક્ષત્ર માસનો એક યુગ હોય છે.
આ સમયને અર્થાત્ ચારે પ્રકારના યુગના માસને ક્રમશઃ ૧૨ થી ગુણીને પછી ૧૨ થી ભાગવાથી પ્રાપ્ત સંખ્યા પ્રમાણ સંવત્સરે અર્થાત્ ૬૦ x ૧૨ = ૭૨૦ + ૧૨ = ૬૦ સૂર્ય સંવત્સર, ૧ ૪ ૧૨ = ૭૩ર * १२ = १ तुसंवत्स२६२४ १२ = ७४४ + १२ = ६२ यंद्र संवत्सर सन७४ १२ = ८०४ + १२ = ૬૭ નક્ષત્ર સંવત્સર વ્યતીત થાય, ત્યાર પછી સૂર્ય સંવત્સર, ઋતુ સંવત્સર, ચંદ્ર સંવત્સર તથા નક્ષત્ર સંવત્સર, આ ચાર સંવત્સરોનો સાથે પ્રારંભ અને સાથે અંત થાય છે. |११ ता कया णं एए अभिवड्डिय-आइच्च-उडु-चंद-णक्खत्ता संवच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहिएति वएज्जा ? ता सत्तावण्णं मासा सत्त य अहोरत्ता एक्कारस य मुहुत्ता तेवीसं बावट्ठिभागा मुहुत्तस्स एए अभिवड्डिया मासा, सर्व्हि एए आइच्चा मासा, एगट्टि एए उऊमासा, बावट्टि एए चदमासा सत्तट्टि एए णक्खत्ता मासा ।
एस णं अद्धा छप्पण्णसयक्खुत्तकडा दुवालसभइता सत्त सया चोयाला एए णं अभिवडिया संवच्छरा, सत्तसया असीया एए णं आइच्चा संवच्छरा, सत्तसया तेणउया एए णं उऊ संवच्छरा, अट्ठसया छलुत्तरा एए णं चंदा संवच्छरा, अट्ठसया एकसत्तरा एए णं णक्खत्ता संवच्छरा । तया णं एए अभिवड्डियाआइच्च-उऊ-चंद-णक्खत्ता संवच्छरा समादीया समपज्जवसिया आहिएति वएज्जा । भावार्थ:- प्रश्न-अभिवति, सूर्य, ऋतु, यंद्र, नक्षत्र, सापांये संवत्सरोनो 24। समये साथे પ્રારંભ અને સાથે અંત થાય છે? ઉત્તરએક યુગમાં પ૭ અભિવર્ધિત માસ, ૭ અહોરાત્ર અને ૧૧ ૨૩ મુહૂર્ત હોય છે. તે જ રીતે એક યુગમાં જ સૂર્ય માસ, ૬૧ ઋતુ માસ, ૨ ચંદ્ર માસ અને ૭ નક્ષત્ર માસ હોય છે.
