________________
શ્રી પશવણા સૂત્ર : ભાગ–૨
ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યો સાથે લોકની સ્પર્શના :– સૂત્રકારે લોકની ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યો સાથે સ્પર્શનાનું કથન આકાશયિગ્ગલના અતિદેશપૂર્વક કર્યું છે. અનંત આકાશરૂપ વસ્ત્રમાં એક થીંગડાં જેવા લોકને જ ‘આકાશથિંગલ કહે છે. આ રીતે લોક અને આકાશગિલ બંને પર્યાયવાચી શબ્દો છે. તેથી ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યો સાથે લોકની સ્પર્શનાનું કથન આકાશ વિન્ગલની સમાન જાણવું. ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યો સાથે અલોકની સ્પર્શના ઃ- અલોકમાં ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, પુદ્ગલાસ્તિકાય,જીવાસ્તિકાય કે અહીં સમય-કાલ દ્રવ્ય નથી.
અલોક અખંડ એક આકાશાસ્તિકાય દ્રવ્યના વિભાગ રૂપ છે. તેથી ત્યાં આકાશાસ્તિકાય દ્રવ્યના દેશ અને તેના પ્રદેશ હોય છે. ત્યાં બે બોલની જ સ્પર્શના થાય છે, શેષ ૧૫ બોલની સ્પર્શના થતી નથી. આકાશાસ્તિ- કાય દ્રવ્ય અમૂર્ત હોવાથી અગુરુલઘુગુણ અને તેની અનંત પર્યાયથી યુક્ત છે.
સમગ્ર આકાશાસ્તિકાય દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અલોક અનંતમો ભાગ ન્યૂન છે. લોકાકાશ સમગ્ર આકાશના અનંતમા ભાગ પ્રમાણ છે તેથી અલોક સમગ્ર આકાશથી અનંતમો ભાગ ન્યૂન થાય છે. ધર્માસ્તિકાયાદિ દ્રવ્યોના ૧૭ બોલની વિવિધ ક્ષેત્રો સાથે સ્પર્શના ઃ
મંત્ર
આકાશથિન્ગલ (ચૌક)
પંખીપદ અરીદીપના ક્ષેત્રો
અઢીદ્વીપની બહારના દ્વીપ
સમુદ્દો
લોક
અલોક
૧થી૬ બોલ ૭થી૯ બોલ ૧૦મો | ૧૧થી૧૫ ધર્મ. અથમાં આકાશસ્તિકાય બોલ મોક્ષ
અખંડ દેશ પ્ર અખંડ દેશ ઘ્ર પુદ્ગલા સ્થાવર જીવો ઢે | વ્ય હૈ |સ્તિકાય
દ્રવ્ય
શ
શ
૨૦૨
૨
→ d
X
૨
X 원 원
| | | |
૨
૨૦૨
૧
원
d
× શ્વ ૨૦૨
૨
원 원
૨૦૨
× શ્વ ૨૦૨
×
X X X
૨
૧
X 원
×
૧
×
૧
원 શ્વ
૧ ૧
×
P =
원
원
૧ ૧
r
સ
૧
હર
મ
૧ ૧
원
૧ ૧
જે
૧
원
ત
૧
સ્વર
૧
원
૧
×
×
^ =
૧
원
ર
원
૫
원
ક
x;
૧૬મી ૧૭મો બોલ બોલ
૫
ત્રસ અઢા જીવો સમય
(કાલ)
કર્યોચન | કીચન
૧
૧
કચન
૧
उद्यथित
૧
- સ
X
૧
×
૧
X
૧
કુલ સ્પર્શના
૧૨ બોલની પૂર્ણ ૨ બોલની કચિત્ છે ૩ બોલની નથી
૧૩ બોલની પૂર્ણ છે.
કે બોલની કઉંચતુ છે.
૩ બોલની નથી
કચિત્ | કöચત્ | ૧૨ બોલની પૂર્ણ છે
૧
૧
૨ બોલની કથચત્ છે
૩ બોલની નથી
૧૨ બોલની પૂર્ણ છે.
૧ બોલની કચિત્ છે
૪ બોલની નથી
૨૦૨ ૧
નોંધ :— (શ્વ) સ્પર્શના છે. (×) સ્પર્શના નથી. કચિત્ - ક્યાંક સ્પર્ધાના હોય, ક્યાંક ન હોય.
૨ બોલની પૂર્ણ છે
૧૫ બોલની નથી.
