________________
પંદરમું પદ ઃ ઇન્દ્રિય ઃ ઉદ્દેશક-૧
પાંચ ઈન્દ્રિયના નવ દ્વાર :
શ્રોનેન્દ્રિય
૧. સંસ્થાન
૨. જાડાઈ
૩. વિસ્તાર
૪. કતિ પ્રદેશ
દ્વાર
૫. અવગાઢ
૬. અલ્પબહુત્વ અવગાહનાથી
પ્રદેશોથી
અલ્પબહુત્વ
કર્કશ-ગુરુ સ્પર્શ
મૃદુ-લઘુ સ્પર્શ
કર્કશ—ગુરુ ગુણ
અલ્પબહુત્વ
મૃદુલઘુ ગુણ અલ્પબહુત્વ
૧૦.
૧૧.
આહાર દ્વાર
ચક્ષુરિન્દ્રિય
કદંબ પુષ્પ મસૂર દાળ અંકુલનો અાઁ માગ અંકુલનો અસં ભાગ અંગુલનો અસંભાગ અંગુલનો અસંભાગ
અનંત પ્રદેશ
અનંત પ્રદેશ
પ્રાણેન્દ્રિય
જિહેન્દ્રિય
સ્પર્શેન્દ્રિય
ખુરપા
વિવિધ આકાર
અતિમુક્તક પુષ્પ અંગૂલનો અĪ ભાગ અંગુલનો અસંભાગ અનંત પ્રદેશ અસંખ્ય પ્રદેશાવગાઢ અસંખ્ય પ્રદેશાવગાઢ અસંખ્ય પ્રદેશાવગાઢ અસંખ્ય પ્રદેશાવગાઢ અસંખ્ય પ્રદેશાવગાઢ
સંકુલનો અભાગ અંગ્રેજીનો અભ્યાગ અનેક અંગુલ શરીર પ્રમાણ
અનંત પ્રદેશ
અનંત પ્રદેશ
અનંતગુણ
પૃષ્ટ ગ્રહણ કરે
૭. સ્પષ્ટ કે અસ્પૃષ્ટ ૮. પ્રવિષ્ટ કે અપ્રવિષ્ટ પ્રવિષ્ટ ગ્રહણ કરે ૯. વિષય
જઘન્ય અંગુલનો અસ ભાગ ઉત્કૃષ્ટ ૧૨ યોજન
પાંચ ઇન્દ્રિયના ૧૦ થી ૨૪ દ્વાર –
દ્વાર
અણગાર દ્વાર
૧૯-૨૦.
ર
સંખ્યાતમ
સંખ્યાત ગુણ
અનંત
અનંત
૨
અનંતગુણ
૧૨-૧૮. અરીસો અસિ, મણિ, ઊંડું પાણી, તેલ આદિ
૧
સર્વથી અલ્પ
૧
સર્વથી અલ્પ
અનંત
અનંત
૧
સર્વથી અલ્પ
૫
અનંતગુણ અસ્પૃષ્ટ ગ્રહણ કરે અપ્રવિષ્ટ ગ્રહણ કરે અંગૂલનો સંભાગ સાધિક એક લાખ
૩
સંખ્યાતણ
સંખ્યાતગુણ
અનંત
અનંત
૩
અનંતગુણ
૩
અનંતગુણ
*
અસંખ્યાતા
૪
અસંખ્યાતગુણ
અનંત
અનંત
૨૭
૪
અનંતગુણ
બદ્ઘ સ્પષ્ટ ગ્રહણ કરે બદ્ધ પ્રવિષ્ટ ગ્રહણ કરે અંગુલનો અસ ભાગ ૯ યોજન
+
સંખ્યાતા
૫
સંખ્યાતગુણ
અનંત
અનંત
૫
અનંતગુણ
૨
૧
અનંતગુણ સર્વથી અલ્પ સૃષ્ટ ગ્રહણ કરે બદ્ઘ સ્પષ્ટ ગ્રહણ કરે પ્રવિષ્ટ ગ્રહણ કરે પ્રવિષ્ટ ગ્રહણ કરે
અંગુલનો અસભાગ અંગુલનો અસંભાગ ૯ યોજન ૯ યોજન
વિષય
ભાવિતાત્મા અણગારના ચરમ નિર્જરાના પુદ્ગલો સૂક્ષ્મ હોવાથી ગ્રાહ્ય બનતા નથી. વિશિષ્ટ અવધિજ્ઞાની અને કેવળજ્ઞાની તેને જાણી શકે છે.
ચરમ નિર્જરાના પુદ્ગલોને વિશિષ્ટ અવધિજ્ઞાની મનુષ્યો, કેટલાક વૈમાનિક દેવો જાણે છે અને આહાર રૂપે ગ્રહણ કરે છે. શેષ જીવો જાણતા નથી, પરંતુ આહાર રૂપે ગ્રહણ કરે છે. આદર્શ–દર્પણાદિમાં જોનાર વ્યક્તિ દર્પણને જુએ છે, પોતાના શરીરને જોતા નથી. શરીરના પ્રતિબંધને જુએ છે.
કંબલ અને શૂણા દ્વાર કંબલ સંકેલેલી હોય કે ફેલાવેલી હોય, સ્થૂણાઠૂંઠું ઊભું, આડું કે તિરછું પડયું હોય, પણ તે સમાન આકાશ પ્રદેશોને સ્પર્શે છે.
ર૧. આકાશયિાત(ભોક) દ્વાર લોક ધમસ્તિકાય, તેના પ્રદેશો, અર્ધમાસ્તિકાય, તેના પ્રદેશો, આકાાસ્તિકાયના દેશ, તેના પ્રદેશો, પુદ્ગલાસ્તિકાય, પાંચ સ્થાવર જીવો, આ ૧૨ બોલને સ્પર્શે છે. ત્રસકાય અને અદ્ઘાસમય(કાળ), આ બે બોલને કદાચિત્ સ્પર્શે છે અને ધર્માસ્તિકાય દેશ, અધર્માસ્તિકાય દેશ અને આકાશાસ્તિકાય દ્રવ્ય, આ ત્રણ બોલને સ્પર્શતા નથી.