________________
પાંચમું પદ : વિશેષ(પર્યાય પદ)
રીતે મધ્યમ અવગાહનાવાળા સંખ્યાતપ્રદેશી કંધોના પર્યાયોનું કથન કરવું જોઈએ. વિશેષતા એ છે કે સ્વસ્થાનમાં અર્થાત્ અવગાહનાની અપેક્ષાએ દુકાણવડિયા છે.
૪૪૧
६० जहण्णोगाहणगाणं भंते ! असंखेज्जपएसियाणं खंधाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता । ગોયમા ! અજંતા । સે જેકેળ મતે ! વં વુન્નરૂ ?
गोयमा ! जहण्णोगाहणए असंखेज्जपएसिए खंधे जहण्णोगाहणगस्स असंखेज्जपए सियस्स खंधस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, पएसट्टयाए चउट्ठाणवडिए, ओगाहणट्टयाए तुल्ले, ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णादि उवरिल्लफासेहि य छट्ठाणवडिए ।
एवं उक्कोसोगाहणए वि । अजहण्णमणुक्कोसोगाहणए वि एवं चेव, णवरं सट्ठाणे चट्ठाणवडिए ।
ભાવાર્થ :- પ્રશ્ન- હે ભગવન્ ! જઘન્ય અવગાહનાવાળા અસંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધોના કેટલા પર્યાયો છે ? ઉત્તર− હે ગૌતમ ! અનંતપર્યાયો છે. પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! તેનું શું કારણ છે કે જઘન્ય અવગાહનાવાળા અસંખ્યાત પ્રદેશી કંધોના અનંત પર્યાયો છે ?
ઉત્તર- હે ગૌતમ ! જઘન્ય અવગાહનાવાળો એક અસંખ્યાતપ્રદેશી સ્કંધ, જઘન્ય અવગાહનાવાળા અન્ય અસંખ્યાત પ્રદેશી બંધથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે; પ્રદેશોની અપેક્ષાએ ચૌઠાણવડયા છે; અવગાહનાની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે; સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચૌઠાણવડિયા છે અને વર્ણાદિ તથા અંતિમ ચાર સ્પર્શોની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવડિયા છે.
ઉત્કૃષ્ટ અવગાહનાવાળા અસંખ્યાત પ્રદેશી સ્કંધોનું કથન પણ આ જ રીતે જાણવું જોઈએ. મધ્યમ અવગાહનાવાળા અસંખ્યાત પ્રદેશી કંધોનું કથન પણ આ જ પ્રમાણે જાણવું જોઈએ, તેમાં વિશેષતા એ છે કે સ્વસ્થાનમાં અર્થાત્ મધ્યમ અવગાહનામાં ચૌઠાણવડિયા છે.
६१ जहण्णोगाहगाणं भंते ! अनंतपएसियाणं पोग्गलाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता । નોયમા ! અજંતા । સે જેમકેળ અંતે ! વ વુડ્ ?
गोयमा ! जहण्णोगाहणए अनंतपएसिए खंधे जहण्णोगाहणगस्स अणतपएसियस्स खंधस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, परसट्टयाए छट्ठाणवडिए, ओगाहणट्टयाए तुल्ले, ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णादि उवरिल्लचउफासेहिं छट्ठाणवडिए ।
उक्कोसोगाहणए वि एवं चेव । णवरं ठिईए वि तुल्ले ।
ભાવાર્થ:- પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! જઘન્ય અવગાહનાવાળા અનંત પ્રદેશી કંધોના કેટલા પર્યાયો છે ? ઉત્તર– હે ગૌતમ ! અનંત પર્યાયો છે. પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! તેનું શું કારણ છે કે જઘન્ય અવગાહનાવાળા અનંત પ્રદેશી સ્કંધોના અનંત પર્યાયો છે ?
ઉત્તર– હે ગૌતમ ! જઘન્ય અવગાહનાવાળો એક અનંત પ્રદેશી સ્કંધ, જઘન્ય અવગાહનાવાળા અન્ય અનંત પ્રદેશી કંધથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય છે; પ્રદેશોની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવિડિયા છે;
