________________
પાંચમું પદ : વિશેષ(પર્યાય પદ)
સૂક્ષ્મ અનંતપ્રદેશી સ્કંધમાં ચાર સ્પર્શ અને બાદર અનંતપ્રદેશી સ્કંધમાં આઠ સ્પર્શ હોય છે. આ રીતે દ્રવ્યની અપેક્ષાએ પરમાણુથી લઈને અનંતપ્રદેશી કંધના અનંત-અનંત પર્યાયો થાય છે. દ્રવ્યની અપેક્ષાએ પુદ્ગલ પર્યાયો :
પુદ્ગલ દ્રવ્ય
દ્રવ્યથી
પ્રદેશથી
પરમાણુ દ્વિપ્રદેશી સ્કંધ
ત્રિપ્રદેશી સ્મુધ
દશ પ્રદેશી સ્કંધ
સંખ્યાત પ્રદેશી સંધ
અસંખ્યાત પ્રદેશી સ્કંધ
અનંત પ્રદેશી સ્મુધ
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
તુલ્ય
દુઠ્ઠાણવિડયા
ચૌઠાણવિડયા
છઠ્ઠાણવડિયા
અવગાહનાથી
તુલ્ય એક પ્રદેશ ન્યૂનાધિક
ભાવાર્થ
સ્થિતિથી
વર્ણાદિથી (૨૦ બોલ)
ચૌઠાણવડિયા | ૧૬ બોલ છઠ્ઠાણ
ચૌઠાણડિયા
"
"
એક કે બે પ્રદેશ ન્યૂનાધિક | ચૌઠાણવડિયા
એક થી નવ પ્રદેશ ન્યૂનાધિક ચૌઠાણવડિયા
દુઠ્ઠાણવિડયા
ચૌઠાણવિડયા
ચૌઠાણડિયા
ચૌઠાણડિયા
ચૌઠાણવડિયા
ચૌઠાણવડિયા ૨૦ બોલ છઠ્ઠાણ
"
૪૩૩
"
"
.
"
""
ક્ષેત્ર(અવગાહના)ની અપેક્ષાએ પુદ્ગલના પર્યાયો -
५१ एगपएसोगाढाणं भंते ! पोग्गलाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! अनंता પદ્મવા પળત્તા । સે જેદેખ ભંતે ! Ë વુન્નરૂ ?
गोयमा ! एगपएसोगाढे पोग्गले एगपएसोगाढस्स पोग्गलस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, पएसट्टयाए छट्ठाणवडिए, ओगाहणट्टयाए तुल्ले, ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णादि-उवरिल्ल चउफासेहिं य छट्ठाणवडिए । एवं दुपएसोगाढे वि जाव दसपएसोगाढे ।
ભાવાર્થ :- પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! એક પ્રદેશાવગાઢ પુદ્ગલોના કેટલા પર્યાયો છે ? ઉત્તર– હે ગૌતમ ! અનંત પર્યાયો છે. પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! તેનું શું કારણ છે ?
ઉત્તર– હે ગૌતમ ! એક પ્રદેશાવગાઢ એક પુદ્ગલ, એક પ્રદેશાવગાઢ બીજા પુદ્ગલથી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ તુલ્ય; પ્રદેશોની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવડિયા; અવગાહનાની અપેક્ષાએ તુલ્ય; સ્થિતિની અપેક્ષાએ ચૌઠાણવડિયા; વર્ણાદિ તથા અંતિમ ચાર સ્પર્શોની અપેક્ષાએ છઠ્ઠાણવડિયા છે. આ જ રીતે દ્વિપ્રદેશાવગાઢ થી દશ પ્રદેશાવગાઢ સ્કંધ સુધીના પર્યાયોની વક્તવ્યતા જાણવી જોઈએ.
५२ संखेज्जपएसोगाढाणं भंते पोग्गलाणं केवइया पज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! અળતાા છે જેનકેન્દ્ર ભંતે ! વં વુન્નર ?
गोयमा ! संखेज्जपएसोगाढे पोग्गले संखेज्जपएसोगाढस्स पोग्गलस्स दव्वट्टयाए तुल्ले, पएसट्टयाए छट्ठाणवडिए, ओगाहणट्टयाए दुट्ठाणवडिए, ठिईए चउट्ठाणवडिए, वण्णाइ-उवरिल्ल-चउफासेहि य छट्ठाणवडिए ।
:- પ્રશ્ન- હે ભગવન્ ! સંખ્યાત પ્રદેશાવગાઢ સ્કંધોના કેટલા પર્યાયો છે ? ઉત્તર- હે ગૌતમ !
