________________
| વિભાગ-૧: સમવસરણ
[ ૧૭ ]
ભાવાર્થ :- વનખંડની બરાબર મધ્ય ભાગમાં એક વિશાળ અશોક નામનું શ્રેષ્ઠ વૃક્ષ હતું. તેની નીચેનો મૂળ ભાગ કુશ, તૃણાદિકોથી રહિત અને વિશુદ્ધ હતો. તે અશોકવૃક્ષના મૂળ, કંદ, સ્કંધ આદિ દશે અવયવો શોભનીય હતા.(અશોક વૃક્ષનું સંપૂર્ણ વર્ણન પૂર્વસૂત્ર પ્રમાણે જાણવું) કાવત્ તે અશોકવૃક્ષ સુરમ્ય, આલ્હાદજનક, દર્શનીય, અભિરૂપ અને પ્રતિરૂપ હતું. | ६ से णं असोगवरपायवे अण्णेहिं बहूहिं तिलएहिं, बउलेहिं लउएहिं, छत्तोवेहि, सिरीसेहि, सत्तवण्णेहिं, दहिवण्णेहिं, लोद्धेहिं, धवेहि, चंदणेहिं, अज्जुणेहिं, णीवेहिं, कुडएहिं, कलंबेहि, सव्वेहिं, फणसेहिं, दालिमेहिं, सालेहिं, तालेहिं, तमालेहिं, पियएहिं, पियंगूहि, पुरोवगेहिं, रायरुक्खेहि, णंदिरुक्खेहिं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ते । ભાવાર્થ - તે ઉત્તમ પ્રકારનું અશોકવૃક્ષ બીજા ઘણા તિલક, બકુલ–બોરસલી, છત્રોપ, શિરીષ, સપ્તપર્ણ દધિવર્ણ, લોધ્ર, ધવ, ચંદન, અર્જુન, નીપ, કુટજ, કદંબ, સવ્ય, ફણસ, દાડમ, શાલ, તાલ, તમાલ, પ્રિય, પ્રિયંગુ, પુરોપગ, રાજવૃક્ષ, નંદિવૃક્ષ વગેરે વૃક્ષોથી સર્વદિશાઓમાં ચારે તરફથી સારી રીતે ઘેરાયેલું હતું અર્થાત્ અશોકવૃક્ષની ચારેબાજુ તિલકાદિ ઘણા વૃક્ષો હતા. | ७ ते णं तिलया बउला लउया जाव णंदिरुक्खा, कुसविकुसाविसुद्धरुक्खमूला मूलमंता, एवं जावएएसिवण्णओ भाणियव्वो जावसिवियपविमोयणा, सुरम्मा, पासादीया, दरिसणिज्जा, अभिरूवा, पडिरूवा । ભાવાર્થ - તે તિલક, બકુલ, લકુચ યાવતુ નંદિવૃક્ષ આદિ વૃક્ષોનો મૂળભાગ જમીનમાં ઊંડો ફેલાયેલો હતો અને કશ, તણાદિથી રહિત, વિશુદ્ધ હતો. તેનું વર્ણન પણ સુત્ર-વતુ જાણવું યાવત તેની નીચે શિબિકા આદિ વાહનો ઊભા રહેતા હતા. આ રીતે તે સુરમ્ય, પ્રાસાદીય, દર્શનીય, અભિરૂ૫ અને પ્રતિરૂપ હતા. | ८ ते णं तिलया जाव णंदिरुक्खा अण्णेहिं बहूहिं पउमलयाहिं, णागलयाहिं, असोगलयाहिं, चंपगलयाहिं, चूयलयाहिं, वणलयाहिं, वासंतियलयाहिं, अइमुत्तय-लयाहिं कुंदलयाहिं, सामलयाहिं सव्वओ समंता संपरिक्खित्ता।
ताओ णं पउमलयाओ णिच्चं कुसुमियाओ णिच्चं माइयाओ जाव पासदीयाओ, दरिसणिज्जाओ, अभिरूवाओ, पडिरूवाओ । ભાવાર્થ :- તે તિલકવક્ષથી નદીલક્ષ સધીના સમસ્ત વક્ષો પણ અન્ય અનેક પ્રકારની પઘલતાઓ. નાગલતાઓ, અશોકલતાઓ, ચંપકલતાઓ, આગ્રલતાઓ, વનલતાઓ, વાસંતીલતાઓ, અતિમુક્ત લતાઓ, કંદલતાઓ તથા શ્યામલતાઓથી ચારે તરફથી ઘેરાયેલાં હતાં.
તે પદ્મલતાઓ આદિ હંમેશાં પ્રફુલ્લિત, પુષ્પોથી યુક્ત હોવાથી પુષ્પિત, મંજરીઓથી યુક્ત હોવાથી મંજરિત યાવતું આફ્લાદજનક, દર્શનીય, અભિરૂપ અને પ્રતિરૂપ—અસાધારણ શોભાયુક્ત હતી. પૃથ્વીશિલા પટ્ટક - | ९ तस्सणं असोगवरपायवस्स हेट्ठा ईसिखंधसमल्लीणेएत्थणंमहं एक्के पुढविसिलापट्टए