________________
શ્રી ઉવવાઈ સૂત્ર
पण्णत्ते - विक्खंभायाम-उस्सेह-सुप्पमाणे, किण्हे, अंजण- घण- किवाण- कुवलय- हलधरकोसेज्जागास-केस-कज्जलंगी - खंजण- सिंगभेद - रिट्ठय- जंबूफल-असणक-सणबंध - णीलुप्पल-पत्तणिकर-अयसि कुसुमप्पगासे, मरगय-मसार-कलित्त-णयणकीय-रासिवण्णे, णिद्धघणे;
૧૪
अट्ठसिरे आयंसय-तलोवमे, सुरम्मे, ईहामिय-उसभ-तुरग-णर-मगर-विहग-वालगकिण्णर- रुरु-सरभ-चमर-कुंजर - वणलय-पउमलय-भत्तिचित्ते, आईणग- रूय-बूर-णवणीयતૂ રિશ્તે- સૌહાસળસંનિ, પાલાવી, ક્ષિગિન્ગે, અભિરૂવે, ડિવા
ભાવાર્થ :- તે ઉત્તમ અશોકવૃક્ષના થડથી થોડે દૂર, અશોકવૃક્ષની નીચે એક વિશાળ પૃથ્વીશિલા પટ્ટક (પૃથ્વીશિલારૂપ પાટ) હતો. તે શિલાપટ્ટક પહોળાઈ, લંબાઈ અને ઊંચાઈમાં ન અતિ મોટો ન અતિ નાનો એવો સપ્રમાણ હતો. તે શ્યામવર્ણવાળો હતો. તે પૃથ્વીશિલાપટ્ટકનો વર્ણ આંજણ, કાળા વાદળાં, તલવાર, નીલકમલ, બલદેવના વસ્ત્રો, આકાશ, યુવાન પુરુષના વાળ, કાજળ રાખવાની ડબ્બી, ખંજન–કીલ, ભેંસના શીંગડા, નીલવર્ણના રત્ન, જાંબુના ફળ, બીયક નામનું વૃક્ષ, શણ પુષ્પના ડીંટિયા, નીલકમલના પાનનો સમૂહ અને અળસી પુષ્પની પ્રભા જેવો હતો. મરકત રત્ન, કસોટીનો પથ્થર અથવા કાળા કંદોરા અને આંખની કીકી સમાન તે ઘણો જ ચમકવાળો અને સજલ મેઘ જેવો શ્યામ હતો.
તે અષ્ટકોણ આકારનો હતો. તેનો તલ ભાગ દર્પણ જેવો ચમકદાર અને દેખાવમાં ઘણો રમણીય લાગતો હતો. તે ઈહામૃગ–વરુ, બળદ, અશ્વ, મનુષ્ય, મગર, પક્ષી, સર્પ, વ્યતરદેવ, કસ્તુરી મૃગ, અષ્ટાપદ, ચમર, હાથી, વનલતા અને પદ્મલતાના ચિત્રો વડે સુશોભિત હતો. તેનો સ્પર્શ રૂવાંટીદાર ચર્મ, રૂ, બૂર નામની વનસ્પતિ, માખણ અને આંકડાના રૂ જેવો અત્યંત સુંવાળો હતો. તેનો આકાર સિંહાસન જેવો હતો. આ પૃથ્વી શિલાપટ્ટક આહ્લાદજનક, દર્શનીય, તેમજ સુંદર આકૃતિ સંપન્ન અને અપૂર્વ શોભાયમાન હતો. વિવેચનઃ
ઉદ્યાનમાં અશોકવૃક્ષની નીચે સિંહાસનના આકારની શિલા હતી. તે શ્યામ વર્ણની હતી. પ્રસ્તુતમાં તેના કાળાવર્ણ માટે અંજનાદિ કાળા પદાર્થોની ઉપમા આપવામાં આવી છે. તેમાં નીલકમલ, આકાશ વગેરે નીલા વર્ણના અને બળદેવના વસ્ત્રો ઘેરા લીલા વર્ણના હોય છે. નીલ વર્ણ અને ઘેરો લીલો રંગ દૂરથી કાળા જેવો દેખાય છે, તેથી કાળી શિલા માટે તેની ઉપમા આપી છે.
કોણિક રાજા ઃ
१० तत्थ णं चंपा णयरीए कूणिए णामं राया परिवसइ, महयाहिमवंत-महंतमलयमंदर-महिंदसारे, अच्छंतविसुद्धदी हरायकुलवंससुप्पसूए, णिरंतरं रायलक्खण- विराइयंगमंगे, बहुजणबहुमाणपूइए, सव्वगुणसमिद्धे, खत्तिए, मुदिए, मुद्धाभिसित्ते, मा उपिउसुजाए, दयपत्ते, સીમ, સીમધરે, લેમ, હેમપરે, મધુસ્લિવે, નળવયપિયા, બળવયપાતે, નળવયપુરોહિ, સેવરે, વોડરે નરપવરે, લિવરે, પુલિસીદે, સિવષે, પુરિશ્તાનીવિલે, પુતિનુંકરી, पुरिसवरगंधहत्थी, अड्डे, दित्ते, वित्ते, विच्छण्ण-विडल भवण - सयणासण- जाण- वाहणाइणे,