________________
શ્રુતસ્કંધ–૧/અધ્યયન–૧
ખાલી કરનાર; પાણી કાઢી, પાણીના આવાગમનનો માર્ગ રોકી, જળાશયને કોઈપણ ઉપાયે સૂકવનાર; વિષ અથવા ગરલ–અન્ય વસ્તુમાં મળેલ વિષને ખવડાવનાર; ઉગેલ તૃણ—ઘાસ, એવં ખેતરને, નિર્દયતા પૂર્વક બાળનાર, આ સર્વ ક્રૂકર્મી છે. (જે અનેક પ્રકારનાં પ્રાણીઓનો ઘાત કરે છે).
વિવેચન :
ર
પ્રારંભમાં ત્રીજી ગાથામાં હિંસા આદિ પાપોનું વિવેચન કરવાને માટે જે ક્રમ નિર્ધારિત કરેલ હતો, તે અનુસાર પહેલા હિંસાનાં ફળનું કથન કરવું જોઈએ પરંતુ પ્રસ્તુતમાં આ ક્રમમાં પરિવર્તન છે. તેનું કારણ તેની અલ્પ વકતવ્યતા છે. હિંસકોનું કથન કરીને પછી વિસ્તારથી હિંસાના ફળનું નિરૂપણ કરવામાં આવશે. સૂત્રનો અર્થ સુગમ છે.
હિંસક જાતિઓ :
૨૦ મે ય બહવે મિલવવુાર્ફ, જે તે ? સ-નવળ-સવર-૧ર-ગાયમુ-હોદ્દ-મડળ-તિત્તિય પવળિય-ધ્રુવ-મોડ-સીહલ-પારસ
-જોષકૃષિત-વિજ્ઞત-પુલિવ-અરોસ-ડોન-પોળ-ગંધહારન- બદ્દલીય-ગત્તરોમ-માલ-વલ-માયા-પુડુયા ય મૂળિયા જોળા-મેત્ત પહવ-માલવમહુર-આભાસિય-અળવ૬-રીખ-તાસિય-હલ-હાસિયા-ખેદુ-મહકમુક્રિય-આવ-ડોવિલન-જુળ-જેય-દૂખ-રોમન-રુ-માचिलायविसयवासी य पावमइणो ।
-
ભાવાર્થ :- (પૂર્વોક્ત હિંસા કરનાર સિવાય)ઘણા પ્રકારની મ્લેચ્છ જાતિ પણ છે જે હિંસક છે. તે જાતિઓ કઈ છે ?
શક, યવન, શબર, બબ્બર કાય(ગાય), મરુંડ, ઉદ, ભડક, તિત્તિક, પક્કણિક, કુલાક્ષ, ગૌડ, સિંહલ,પારસ, કૌંચ, આંધ્ર, દ્રવિડ, વિશ્વલ, પુલિંદ, આરોષ, ડૌંબ, પોંકણ, ગાન્ધાર, બહલીક, જલ્લ, રોમ, માસ, બકુશ, મલય, ચુંચુક, ચૂલિક, કોંકણ, મેદ, પત્ત્તવ, માલવ, મહુર, આભાષિક, અણક્ક, ચીન, વ્હાસિક, ખસ, ખાસિક, નેહુર, મહારાષ્ટ્ર, મૌષ્ટિક, આરબ, ડોબલિક, કુહણ, કૈકય, હૂણ, રોમક, રુરુ, મનુજ, ચિલાત વગેરે વિભિન્ન દેશના નામવાળી આ જાતિઓ પાપ બુદ્ધિવાળી છે તે હિંસામાં પ્રવૃત્ત રહે છે. બાયર-થલયર-સળ-યોન-હવર-સંડાસતુંડ- નીવોવષાયનીવી सण्णी य असण्णिणो पज्जत्ते अपज्जत्ते य असुभलेस्स - परिणामे एए अण्णे य एवमाई करेंति पाणाइवायकरणं ।
૨૨
पावा पावाभिगमा पावरुई पाणवहकयरई पाणवहरुवाणुट्ठाणा पाणवहकहासु अभिरमंता तुट्ठा पावं करेत्तु होंति य बहुप्पगारं ।
