________________
શતક—૨૫ : ઉદ્દેશક-૩
દિશામાં લોક છે, તેથી પૂર્વાદિ દિશામાં અલોકાકાશની શ્રેણીઓ નથી. તે ખૂણામાં ઊર્ધ્વ-અધો દિશાની શ્રેણીઓમાં સંખ્યાત પ્રદેશો છે. અલોકના વિગ્રહ કંડકોની શ્રેણીઓમાં અસંખ્યાત પ્રદેશો હોય છે. અલોકાન્તે ખૂણા અને વિગ્રહકંડકોને છોડી શેષ અલોકાકાશની છ એ છ દિશાઓની શ્રેણીઓમાં અનંત પ્રદેશો હોય છે. આકાશ શ્રેણીઓમાં પ્રદેશ સંખ્યા :–
શ્રેણીઓના સ્થાન
સંખ્યાત પ્રદેશો
આકાશ શ્રેણીઓમાં
લોકાકાશ
લોકગત પૂર્વાદિ ચાર દિશા
લોકગત ઊર્ધ્વ–અધો દિશા
લોકના વિગ્રહકંડકો
લોકાન્તે ખૂણામાં અલોકાકાશ
અલોકની પૂર્વાદિ ચાર દિશા
અલોકની ઊર્ધ્વ–અધો દિશા
અલોકના વિગ્રહકંડક
અલોકના ખૂણા
X
✓
✓
X
X
✓
✓
X
X
✓
અસંખ્યાત પ્રદેશો
X
✓
X
✓
X
X
અનંત પ્રદેશો
✓
X
X
X
X
X
✓
X
૨૨૫
X
શ્રેણીઓમાં સાદિ-સાન્ત આદિ :
४९ सेढीओ णं भंते! किं साइयाओ सपज्जवसियाओ, साइयाओ अपज्जवसियाओ, अणाइयाओ सपज्जवसियाओ, अणाइयाओ अपज्जवसियाओ ?
गोयमा ! णो साइयाओ सपज्जवसियाओ, णो साइयाओ अपज्जवसियाओ, जो अणाइयाओ सपज्जवसियाओ, अणाइयाओ अपज्जवसियाओ । एवं जाव उड्डमहाययाओ। શબ્દાર્થ:સપન્ગવત્તિયાઓ-સપર્યવસિત, સાંત અપખ્તવલિયાઓ-અપર્યવસિત, અનંત. ભાવાર્થ:- પ્રશ્ન- હે ભગવન્ ! શ્રેણીઓ શું સાદિ-સાંત છે, સાદિ-અનંત છે, અનાદિ સાંત છે, અનાદિઅનંત છે ?
ઉત્તર– હે ગૌતમ ! સાદિ સાંત નથી, સાદિ અનંત નથી અને અનાદિ સાંત પણ નથી, પરંતુ અનાદિ અનંત છે. આ જ રીતે ઊર્ધ્વ અને અધો લાંબી શ્રેણીઓ પર્યંત જાણવું જોઈએ. ५० लोगागाससेढीओ णं भंते! किं साइयाओ सपज्जवसियाओ, पुच्छा ? गोयमा ! साइयाओसपज्जवसियाओ, णोसाइयाओ अपज्जवसियाओ, णो अणाइयाओसपज्जवसियाओ, णो अणाइयाओ अपज्जवसियाओ । एवं जावउड्डमहाययाओ ।
ભાવાર્થ :- પ્રશ્ન− હે ભગવન્ ! લોકાકાશની શ્રેણીઓ શું સાદિ-સાંત છે ઇત્યાદિ પ્રશ્ન ? ઉત્તર- હે
