________________
શતક–૧૬: ઉદ્દેશક-૮
૩૧૫ |
હોય છે. બેઇન્દ્રિયાદિ જીવોના દેશ અને પ્રદેશ મારણાત્તિક સમુદુઘાતની અપેક્ષાએ અને અનિષ્ક્રિય જીવના દેશ અને પ્રદેશ કેવળી સમુદ્યાતની અપેક્ષાએ હોય શકે છે. તેમાં જીવ દેશના ૧૧ ભંગ થાય છે. જેમાં– (૧) એકેન્દ્રિયોના બહુ દેશ. આ અસંયોગી એક ભંગ થાય છે.
હિસંયોગીના બે-બે ભંગ- (૧) એકેન્દ્રિયના બહુદેશ અને એક બેઇન્દ્રિયનો એક દેશ (૨) એકેન્દ્રિયના બહુદેશ અને અનેક બેઇન્દ્રિયોના બહુ દેશ. ઉપરિમ ચરમાજોની જેમ અધસ્તન ચરમાન્ત પણ એક પ્રતરરૂપ સમ વિભાગ છે. તેથી ત્યાં પણ એક જીવના અનેક દેશની સંભાવના નથી.
આ રીતે બેઇન્દ્રિય, તે ઇન્દ્રિય, ચૌરેન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય અને અનિષ્ક્રિય આ ચારે ય સાથે દ્ધિક સંયોગી બે-બે ભંગની ગણના કરતાં પ૪૨ = ૧૦ ભંગ થાય છે. અસંયોગી ૧ ભંગ+ દ્વિસંયોગી ૧૦ ભંગ = ૧૧ ભંગ થાય. અધતન ચરમાનમાં જીવ પ્રદેશના ભંગ - અધસ્તન ચરમતમાં પૂર્વ અરમાન્તની જેમ જીવ પ્રદેશના ૧૧ ભંગ થાય છે અને ત્યાં અજીવના ૧૦ ભંગ પણ લોકના પૂર્વ ચરમાન્તની સમાન જાણવા. લોકના ચરમાત્તમાં જીવાજીવનું અસ્તિત્ત્વઃચારે ય દિશાઓના ચરમાજમાં | ઉપરિતન ચરમાજોમાં | અધતન ચરમાત્તમાં જીવ નથી. જીવ દેશ-પ્રદેશ છે જીવ નથી. જીવ દેશ-પ્રદેશ છે. જીવ નથી. જીવ દેશ-પ્રદેશ છે. જીવ દેશના ૧૫ ભંગ જીવ દેશના ૯ ભંગ
જીવ દેશના ૧૧ ભંગ અસંયોગી ભંગ–૧. હિસંયોગી દ્વિસંયોગી ભંગ–૧ (અનિન્દ્રિય સાથે) અસંયોગી ભંગ-૧. દ્વિસંયોગી ૧૪ ભંગ- બેઇ.તેઇ.ચૌરે.પંચે.ના ત્રિસંયોગી ૮ ભંગ– બેઇ.તેઇ.ચૌરે. ૧૦ ભગ– બેઇ.તેઇ.ચૌરે પંચે. ત્રણ-ત્રણ ભંગ. અનિ.ના અંતિમ | પંચે.ના બે-બે ભંગ(મધ્યમ ભંગ વિના) | અનિ.ના બે-બેભંગ(મધ્યમભંગ બે ભંગ. કુલ ભંગ ૪૪૩+૨=૧૪. કુલ ભંગ ૪x૨ = ૮.
વિના) કુલ ભંગ પ૪૨=૧૦. જીવ પ્રદેશના ૧૧ ભંગ જીવ પ્રદેશના ૯ ભંગ
જીવ પ્રદેશના ૧૧ ભંગ અસંયોગી ભંગ-૧. હિંસયોગી દ્વિસંયોગી ભંગ-૧.(અનિ. સાથે) ચારે ય દિશાઓના ૧૦ ભગ– બેઇ.તેઇ.ચૌરે.પંચે. ત્રિસંયોગી ૮ ભંગ- બેઇ.તેઇ.ચૌરે. ચરમાત્તની જેમ. અનિ.ના બે-બે ભંગ
પંચે.ના બે-બે ભંગ કુલ ભંગ પ૪૨ =૧૦.
કુલ ભંગ ૪x૨= ૮. અજીવના ૧૦ ભેદ અજીવના ૧૦ ભેદ
અજીવના ૧૦ ભેદ ધર્મા.અધર્મા.આકાશા.ના ચારે ય દિશાઓના
ચારે ય દિશાઓના દેશ અને પ્રદેશ, બેં-બે ભેદ, ચરમાત્તની જેમ.
ચરમાત્તની જેમ. પુદ્ગલા.ના અંધ, દેશ, પ્રદેશ અને પરમાણુ, તે ચાર ભેદ
આ રીતે કુલ ૩૪૨+૪=૧૦. જીવ દેશ-પ્રદેશના ભંગોનું સ્પષ્ટીકરણ:જીવદેશના ભંગ અસંયોગીભંગ– (૧) એકેન્દ્રિયોના અનેક દેશ. દ્વિસંયોગી ભંગ- (૧) એકેન્દ્રિયોના દેશ – એક બેઇન્ટિંનો એક દેશ. (૨) એકેન્દ્રિયોના દેશ – એક બેઇન્દ્રિયના અનેક દેશ. (૩) એકેન્દ્રિયોના દેશ - અનેક બેઇન્દ્રિના અનેક દેશ.
