________________
श्री भगवती सूत्र -४
पलोएमाणे, दीहुण्हाइं णीससमाणे, दाढियाए लोमाइं लुंचमाणे अवडुयं कंडूयमाणे, पुलं पप्फोडेमाणे, हत्थे विणिगुणमाणे, दोहि वि पाएहिं भूमिं कोट्टेमाणे, 'हा हा अहो ! हओ अहमस्सि त्ति कट्टु समणस्स भगवओ महावीरस्स अंतियाओ कोट्टयाओ चेइयाओ पडिणिक्खमइ; पडिणिक्खमित्ता जेणेव सावत्थी णयरी, जेणेव हालाहलाए कुंभकारीए कुंभकारावणे तेणेव उवागच्छइ, तेणेव उवागच्छित्ता हालाहलाए कुंभकारीए कुंभकारावर्णसि अंबकूणगहत्थगए, मज्जपाणगं पियमाणे, अभिक्खणं गायमाणे, अभिक्खणं णच्चमाणे, अभिक्खणं हालाहलाए कुंभकारीए अंजलिकम्मकरेमाणे, सीयलए णं मट्टियापाणएणं आयंचणिउदएणं गायाइं परिसिंचमाणे विहरइ ।
२२८
AGEार्थ :- रुंदाइ पलोएमाणे हिशाखोमां सांजी दृष्टि तो अवडुयं = डोडनो पाछणनो भाग पुयलिं= युत प्रदेश, उभरनी नीयेनो प्रदेश कंडूयमाणे = पं वाणतो हत्थे विणिद्धमाणे = हाथने उसावतो हओ अहमस्सि = डुंभरायो अंबकुणहत्थगए आम्रइन हाथ मां सर्धने मज्जपाणगं = भद्यपान5 असाहेमाणे = साध्या विना दिहुण्हाई = हीर्घ आए। आयंचणिउदएणं = वासएाभां पडेलु, કૃત્તિકામિશ્રિત શીતળ જળ.
=
ભાવાર્થ :- મંખલિપુત્ર ગોશાલક જે કાર્યની સિદ્ધિને માટે આવ્યો હતો, તે સિદ્ધ કરી શક્યો નહીં, ત્યારે તે હતાશ, નિરાશ થઈને ચારે બાજુ જોતો, નિસાસા નાંખતો, દાઢીના વાળને ખેંચતો, ડોકને ખંજવાળતો, पुतप्रदेशने प्रस्ोटित उरतो, धंने हाथ उसावतो (मसणतो), ४भीन पर पग पछाडतो, “डा, डा ! अरे ! हुं મરાયો” આ પ્રમાણે વિચાર કરીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામી પાસેથી કોષ્ટક ઉધાનમાંથી નીકળીને શ્રાવસ્તી નગરીમાં હાલાહલા કુંભારણની દુકાને પાછો આવ્યો, ત્યાર પછી તેજોલેશ્યાજન્ય દાહની ઉપશાંતિ માટે હાથમાં આમ્રફલ— આંબાની ગોઠલી ચૂસતો, મદ્યપાન કરતો, વારંવાર ગાતો, વારંવાર નાચતો, વારંવાર હાલાહલા કુંભારણને હાથ જોડીને પ્રાર્થના કરતો અને માટીના વાસણમાં રહેલા માટી મિશ્રિત શીતળ પાણીથી પોતાના શરીરને સિંચન કરવા લાગ્યો.
ગોશાલકે છોડેલી તેજો લેશ્યાની ક્ષમતા ઃ
५७ अज्जो त्ति समणे भगवं महावीरे समणे णिग्गंथे आमंतित्ता एवं वयासी- जावइए णं अज्जो ! गोसालेणं मंखलिपुत्तेणं ममं वहाए सरीरगंसि तेये णिसट्टे, से णं अलाहि पज्जत्ते सोलसण्हं जणवयाणं, त जहा - अंगाणं बंगाणं मगहाणं मलयाणं मालवगाणं अच्छाणं वच्छाणं कोच्छाणं पाढाणं लाढाणं वज्जाणं मोलीणं कासीणं कोसलाणं अबाहाणं संभुत्तराणं घायाए, वहाए, उच्छायणयाए, भासीकरणयाए ।
ભાવાર્થ:- હે આર્યો ! આ પ્રકારે સંબોધન કરીને શ્રમણ ભગવાન મહાવીર સ્વામીએ શ્રમણ નિગ્રંથોને
કહ્યું– હે આર્યો ! મંખલિપુત્ર ગોશાલકે મારો વધ કરવા માટે પોતાના શરીરમાંથી જે તેજોલેશ્યા કાઢી હતી, તે નિમ્નલિખિત સોળ દેશોનો ઘાત કરવામાં, વિનાશ કરવામાં, સંપૂર્ણ વિનાશ કરવામાં અને ભસ્મીભૂત ऽश्वामां समर्थ हती. यथा - (1) अंग (२) जंग (3) भगध (४) भाय (4) भासव (5) अग्छ (७) वत्स (८) ौत्स (८) पाट (१०) सार (११) १०४ (१२) भौसी (१३) अशी (१४) ौशल (१५) अजाध अने