Page Text
________________
જ્ઞાનમુદ્રામાં સુખાસને કે પદ્માસને બેસીને સર્વ પ્રથમ સાત્વિકતાનો વિકાસ થાય છે. આપણા મસ્તકમાં આવેલ ઉંડો શ્વાસ લઇ ત્રણ વાર ૩ૐ હીનું લંબાણ પૂર્વક ઉચ્ચારણ પિનિયલ અને પિટ્યુટરી ગ્રંથિના સ્ત્રાવોનું નિયંત્રણ થવાથી કરી નવકાર જાપમાં પ્રવૃત્ત થવું. જ્ઞાન મુદ્રામાં તર્જનીની ટોચને આપણી શક્તિનો વિકાસ થાય છે. પાંચ પ્રાણવાયુમાંનો અને અંગુઠાની ટોચને ભેગી કરી બાકીની મધ્યમાં, અનામિકા એક સમાન વાયુ છે, જે બીજા વાયુઓની સાથે સંપૂર્ણ શરીરમાં અને કનિષ્ઠિકા આંગળીઓ સાથે સીધી રાખવાથી આ જ્ઞાનમુદ્રા સ્થિત છે. સમાન મુદ્રા વડે કરાયેલ જાપથી સમાન વાયુ બને છે. આ મુદ્રામાં બંને હાથ ઢીંચણ પર રાખી ટટ્ટાર બેસવું વ્યવસ્થિતપણે કામ કરીને શરીરને રોગથી દૂર રાખે છે. આવશ્યક છે. આ મુદ્રામાં ૧૨ કે ૨૭ વાર ઉંડો શ્વાસ લઇ ધીરે ધીરે
એટલું જ નહિ સમગ્ર વિશ્વ પ્રત્યે સમન્વય ભાવોનું આપણા લયબદ્ધ રીતે નવકાર જાપ કરવાથી તેના દિવ્ય પ્રભાવે આપણી
જીવનમાં દિન-પ્રતિદિન નિરૂપણ થતાં પ્રાણી માત્ર પ્રત્યેની માનસિક એકાગ્રતા, યાદશક્તિ અને પ્રસન્નતા વધે છે. તથા
કલ્યાણની ભાવના પ્રગટ થાય છે. મનમાં અપૂર્વ શાંતિની અનુભૂતિ થાય છે. આ મુદ્રામાં સ્નાયુ મંડળની સશકતતા વધવાથી આધ્યાત્મિકતા અને ધ્યાનમાં પ્રગતિ
(3) પ્રાણ ધ્યાન :થાય છે. મગજને લગતા રોગ, ફીટ, પાગલપણું, અસ્થિરતા, મંત્ર જાપ : ૐ હ્ ૐ નમો આયરિયાણં. ગભરામણ, બેચેની, ડિપ્રેશન, ઘડી ઘડી ચિડાઇ જવું વગેરે દૂર
પ્રાણ મુદ્રામાં સુખાસને કે પદ્માસને બેસીને સર્વ થાય છે. અનેક પ્રકારના માનસિક તણાવો દૂર કરી નિદ્રાનું પણ
પ્રથમ ઉડો શ્વાસ લઇને લંબાણપૂર્વક ત્રણવાર ૩ૐ હ્રીં ૐ નું સમતોલપણું લાવે છે. જ્ઞાન ન ચઢતું હોય તો સ્વયં જ્ઞાન વધે છે.
ઉચ્ચારણ કરી નવકાર જાપમાં પ્રવૃત્ત થવું. પ્રાણ મુદ્રામાં ક્રોધ દૂર થાય છે. આળસ, ભયથી મુક્તિ મળે છે. આ મુદ્રાથી
અંગુઠાની ટોચ પર કનિષ્ઠિકાની ટોચ અને કનિષ્ઠિકાના મગજના જ્ઞાનતંતુઓ ક્રિયાવંત બને છે, જે આજના તાણ ભર્યા
નખ ઉપર અનામિકાની ટોચી રાખી અંગુઠાથી હલકુ દબાણ જીવનમાં સર્વશ્રેષ્ઠ ઔષધિરૂપ બની રહે છે. શ્રી નવકાર જાપની
આપી બાકીની બે આંગળીઓ સીધી રાખી ઢીંચણ પર બંને મુદ્રાઓ દ્વારા થતી આરાધનાની દિવ્ય શક્તિનો આજે હજારોની
હાથ રાખી ઉંડો શ્વાસ લઇ ૧૨ કે ૨૭ વાર ધીરે ધીરે લયબદ્ધ સંખ્યામાં લોકો લાભ લઇ સ્વસ્થ બની રહ્યાના અસંખ્ય પ્રસંગો સર્જાઇ રહ્યા છે.
રીતે નવકાર જાપ કરવા. એના દિવ્ય પ્રભાવથી પ્રાણ શક્તિનો
વિકાસ થાય છે. કરોડરજ્જુ સીધી રાખી પ્રાણમુદ્રા કરવાથી (૨) સમન્વય ધ્યાન :
પ્રાણ ઉર્જા સક્રિય બની ઉર્ધ્વમુખી બને છે. જેનાથી ઇન્દ્રિય મંત્ર જાપ : ૐ હ્રીં ૐ નમો સિદ્ધાણં.
મન અને ભાવોમાં સૂક્ષ્મ પરિવર્તન આવી વ્યક્તિની ચેતના સમાન મુદ્રામાં સુખાસને કે પદ્માસને બેસીને સર્વ ઉર્ધ્વગામી બને છે. લોહી અને શ્વાસની પ્રક્રિયાના તમામ પ્રથમ ઉંડો શ્વાસ લઇને ત્રણવાર ૐ હ્રીં ૐ નું લંબાણપૂર્વક અવરોધો દૂર થાય છે. આ મુદ્રાથી જાણે શરીરમાં ડાયનેમો ઉચ્ચારણ કરી નવકાર જાપમાં પ્રવૃત્ત થવું. સમાન મુદ્રામાં ચાલુ થયો હોય તેવી અનુભૂતિ થાય છે. રક્તનળીઓની પાંચેય આંગળીઓની ટોચ મેળવીને હાથ સીધો રાખી બંને રૂકાવટ દૂર થાય છે, જેથી રક્ત સંચારની શુદ્ધિ થાય છે. ઢીંચણ પર હાથ રાખવાથી આ સમાન મુદ્રા બને છે. આપણા શરીરમાં વિટામિનોની ઉણપ દુર થાય છે, જેથી સાધક શરીરમાં રહેલા પાંચ તત્ત્વોનું આ મુદ્રાથી સંયોજન કે સમન્વય શારીરિક અને માનસિક દૃષ્ટિએ શક્તિશાળી બને છે. આ થાય છે. તેથી આ મુદ્રાને સમન્વય મુદ્રા તરીકે પણ ઓળખવામાં મદ્રાથી પગના ગોટલા દૂર થાય છે. આંખની બિમારી નષ્ટ આવે છે. આ મુદ્રામાં ૧૨ કે ૨૭ વાર ઉંડો શ્વાસ લઇ ધીરે થાય છે. માથાની કે અન્ય અંગોની ખામીઓ દૂર થાય છે. ધીરે લયબદ્ધ રીતે નવકાર જાપ કરવાથી એના દિવ્ય પ્રભાવે પેરેલીસીસ પછીની અનેક વિટંબણાઓ આ મુદ્રા કરવાથી સર્વ પ્રત્યે સમન્વય ભાવ જાગે છે. આ મુદ્રાથી આપણા દેહ ધીરે ધીરે લુપ્ત થાય છે. ઉપવાસ વખતે ખાવા-પીવાની અને આભા મંડળમાં પ્રવેશેલ અનિષ્ટ તત્ત્વનું નિવારણ થઇ ઇચ્છા પર નિયંત્રણ મેળવી શકાય છે. એટલે કે આ મુદ્રાથી
શ્રી રસિકભાઇ હેમચંદ મહેતા પરિવાર (કચ્છ મુન્દ્રા-ઘાટકોપર)
| SR No. | 008742 |
| Book Title | Navkar Prabhav |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | |
| Publisher | Jain Prarthana Mandir Trust |
| Publication Year | 2008 |
| Total Pages | 252 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Yoga |
| File Size | 4 MB |