________________
પ્રકરણ-૪
गृह-मृहस्थोनां घर ૧ યુવા ધાન્યાદિ ઘરની ઉત્પત્તિ છંદથી થાય છે તે માટે પ્રસ્તારનું સ્વરૂપ અને વિવેચન
૧ ડડડડ પ્રથમ રૂપમાં ચા૨ ગુરુનાં ચાર ચિહ્નો આવે. ૨ ડડડ બીજા રૂપમાં પહેલા રૂપના આદ્ય ગુરુ નીચે લધુ ચિહ્ન મૂકી ઉપરના
ત્રણ ગુરુ મૂકવાથી રૂપ થાય. ૩ ડાડડ ત્રીજા રૂપમાં બીજા રૂપમાં આદ્ય લઘુ છે તે પછીના ગુરુ નીચે લઘુ
મૂકીને બાકીનાં સ્થાનમાં ગુરુમૂકવાથી ત્રીજું રૂપ થાય. ૪ ડિડ ચેથા રૂપમાં આદ્ય બે લઘુ અને અંતે બે ગુરુ આવે. ૫ ડડાંs પાંચમા રૂપમાં આદ્ય બે ગુરુ અને પછી લઘુ અને અંતે ગુરુ આવે.
છઠ્ઠામાં આધ લઘુ પછી ગુરુ પછી લઘુ અને અંતે ગુરુ આવે. u S115 સાતમા રૂપમાં આ ગુરુ પછી બે લઘુ મૂકી છેલ્લે ગુરુ આવે. ૮ ills આઠમા રૂપમાં આદ્ય ત્રણ લઘુ અને અંતે એક ગુરુ આવે. ૯ ડડડા. નવમા રૂપમાં આદ્ય ત્રણ ગુરુ આવે અને અંતે એક લધુ આવે. ૧૦ ડડા દશમા રૂપમાં આદ્ય એક વધુ પછી બે ગુરુ અને પછી એક લઘુ આવે.
ડાડા અગિયારમા રૂપમાં આદ્ય ગુરુ પછી લઘુ, ગુરુ અને અંતે લઘુ આવે.
1ડો બારમા રૂપમાં આ બે લઘુ અને પછી ગુરુએ ને અંતે લઘુ આવે. ૧૩ ડડા તેરમા રૂપમાં આ બે ગુરુ આવે અને અંતે બે લઘુ આવે. ૧૪ ડો. ચૌદમા રૂપમાં આધ એક લઘુ પછી એક ગુરુ અને અંતે બે લઘુ આવે ૧૫ ડો પંદરમા રૂપમાં આદ્ય ગુરુ પછી ત્રણ લઘુ આવે.
સોળમા રૂપમાં ચારે લઘુ આવે અને પ્રસ્તાર પૂરો થાય. ૨. પ્રતારવિધિ
પ્રસ્તાવ ઊપજાવવામાં દર પહેલી પંક્તિના આદ્ય ગુરુ નીચે લઘુ મૂકો. અને લઘુ નીચે વળી ગુરુ મૂકે. એમ ક્રમથી આદ્ય પંક્તિમાં મૂકતાં જવું.
બીજી પંક્તિમાં પ્રથમ બે ગુરુ (૧-૨ રૂપમાં), પછી બે લઘુ (૩-૪ના રૂપમાં) એમ બે ગુરુ અને બે લઘુ એમ ક્રમથી આવે.
ત્રીજી પંક્તિમાં એકથી ચાર રૂપમાં ચાર ગુરુ અને ૫ થી ૮ ના રૂપમાં ચાર લઘુ આવે. વળી ૯ થી ૧૨ ના રૂપમાં ચાર ગુરુ અને ૧૩ થી ૧૬ ના રૂપમાં વળી ચાર લઘુ એમ ગુરુ-લઘુ આવે.
