________________
आचार्यश्रीविजयामृतसरिप्रणीता सरणी टीका.
२९
Purwwwwwwwwwwwna
इति शेषः। निगमश्च आयासवर्ज रत्नप्रसक्त इति सम्बन्धः। निगमः वणिक्पथः आयासवर्ज रत्नार्थ प्रसक्ताः प्राप्ता लीना वा लोका अत्र स रत्नप्रसक्तः आसीत् इति शेषः ।। २४ ॥
निगमो वाणिजे पुर्यां कटे वेदे वणिक्पथे इति विश्वः । क्षितिशान्त्योः क्षमा इत्यमरः माया स्याच्छाम्बरीबुद्धयोरितिमेदिनी ।। मन्ये तदा रामपदं जगत्याः,
साम्राज्यरूपं भरतं यतः सा । श्रीदे-वरत्वाश्रितलक्ष्मणाशां,
सीतापि लेभे धरणी प्रतीता ॥ २५ ॥ अन्वयः-तद् भरतं जगत्या आरामपदं साम्राज्यरूपं मन्ये यतः प्रतीता सीतापि धरणी श्रीदेऽवरत्वाश्रितलक्ष्मणाशां लेभे अथ च तदा जगत्याः साम्राज्यरूपं रामपदं भरतं मन्ये यत:धरणीमतीतासीताऽपि श्रीदेवरत्वाश्रितलक्ष्मणाशा लेभे, यद्वा श्रीदेवरत्वाश्रितलक्ष्मणा सीता यत आशां लेभे ॥ २५ ॥
व्याख्या-तद्भरतं तदाख्यविस्तृतशोभनक्षेत्ररत्नं जगत्याः पृथिव्या भुवनस्य वा आरामपदं विश्रामस्थानम् उपवनस्थानं वा ". आरामः स्यादुपयनं कृत्रिमं वनमेव यदित्यमरः” साम्राज्यरूपम् सर्वैश्वर्यरूपं च मन्ये उत्प्रेक्षे यतः यस्मात् भरतक्षेत्रात् प्रतीता प्रसिद्धा सीता हलोत्कृष्टापि सा धरणी रत्नप्रभाभिधाना श्रीदेवरत्वाश्रितलक्ष्मणाशा श्रीदे-धनदेऽवरत्वेन न्यूनत्वेन अनिष्टत्वेन वा आश्रितं युक्तंन्यू. नत्वसूचकं यत् लक्ष्म चिन्हं रत्नादि तेन श्रीदे-वरत्वाश्रितलक्ष्मणा उपलक्षिता आशा दिक् तां दक्षिण दिशामित्यर्थः लेमे, प्राप.॥ २५ ॥
अथ च तदा श्रीरामचन्द्रवनवासकाले जगत्याः साम्राज्यरूपं रामपदं दाशरथिरामस्थानं भरतं कैकयीसुतं मन्ये यतः यस्मात् भरतान यनिमित्तमित्यर्थः धरणीप्रतीता थरण्याः पृथिव्याः सकाशाद प्रतीता
