________________
भाचार्यश्री विजयामृतसूरिप्रणीता मरणी टीका. सर्ग-४
१९३
न निवर्तेत द्यूतादपि रणादपीत्युक्ते रणार्थ घृतार्थ वाऽऽहूतेन क्षत्रियेण रणद्यूतविधानस्य च क्षात्रधर्मोचितत्वात् । धर्मात्मना-धर्म-पुण्ये आ. चारे वा न्याये वा आत्मा बुद्धिश्चित्तं वा यस्य तेन धर्मात्मजेन युधिष्ठिरेण आप्यवनलीनतया-आप्या स्वीकृता वनवास-गुप्तवासरूपातपण निर्वाह थि प्राप्यावने द्वैतवने या लीनता-श्लिष्टता आश्रयायिभाचेन मम्बद्धता निव मतिरित्यथैः निवास इति यावत् तया हेतुना बनानिद्वैत नानि संसेविरे-निषेवितानि । तदनु कदाचित् गुप्तवासयापनीयवर्षावधिककालाभ्यन्तरे विराटगृहे पाण्डवैः साकं निवसन्ती द्रुपदजाद्रौपदी हतकीचकनी चवृत्या-हतस्य दुर्विदग्धस्य कीचकस्य-तदाख्यस्य विराटराजश्यालकस्य द्रौपदीरूपदर्शनचलितचेतसस्तद्धर्षणार्थ चेष्टमानस्य नीचवृत्त्या-सुरतप्रार्थनालक्षणाऽसदाचरणेन मात्रासमंप्रमाणेनातुल्यम् अतिमात्रमित्यर्थः सन्तापं-खेदमाष-लेभे पतिव्रता. त्वात् सा कीदृशी? अतिशयेन सीता अतिशयेन--अतिमात्रम् इने पत्यो पाण्डवे शीता-अनुष्णा अतीक्षणा इति सा शान्तप्रकृतिकेत्यर्थः । यद्वा सीता-सीता इवेति लुप्तोपमा। अतिशयेने त्यस्य आपेति क्रिययान्वयः।
ऋषभ नेमिः पार्श्व-वीरपक्षेषु-विहितकतवसेवनेन-हितं-मित्रादि कैतवं-छलं द्यूतं वा यद्वा कैतवः-शत्रुः तयोस्सेवन-भजनं सम्बन्ध इतिभावः विगतं हित-कैतवसेवनं यस्मात् सः तेन रागद्वेषविनिर्मुक्तनेत्यर्थः । धर्मात्मना-पुण्यशीलेन जिनदेवेन आप्यवनली. नतया-तपश्चरणार्थ प्राप्यवननिवासतया यद्वा अवनलीनतया-जीवरक्षणपरायणतया हेतुना वनानि-तपोवनानि अवनानि-जीवरक्षणकआणि वा संसेविरे-भेजिरे ।
अत एव द्रुपदजातिशयेनद्रूणां-वृक्षाणां पदं स्थानं द्रुपदं वनं तत्र जातोऽतिशयः शयनं तेन यथा कीचकनीचवृत्त्या कीचकानां
