________________
१६२
महोपाध्यायश्रीमेघविजयगणिविरचिते सप्लसन्धानमहाकाग्ये
अन्वयः-पूर्वानुरागकलयाऽसकृदिन्द्ररूपाः जनुर्धनुरुपाश्रयणानुरूपाः भूपाः स्तूपा इव उदितमहोन्नतपुण्यकर्म सौधर्मसंगति भवद्विशदस्वरूपाः आसन् ॥३॥
___ व्याख्या-पूर्वाऽनुरागकलया पूर्व:प्राम्भवीयः अनुरागः= स्नेहः तस्य कलया अंशेन असकृदिन्द्ररूपाः वारंवारमिन्द्रस्वरूपाः जनुर्धनुरूपाश्रयणाऽनुरूपाः जनुषः जन्मत एवं यद्धनुरूपाश्रयणंधनुर्विद्याऽभ्यासस्तस्य अनुरूपाः अनुकूला योग्या इत्यर्थः शूग इति यावत् भूपाः स्तूपाः=देव मन्दिराणीच उदितमहोन्नतपुण्यकर्मसौधर्मसंगतिभवद्विशदस्वरूपा:-उदितं प्राप्तोदयं महोन्नतम् अतिप्रशस्तम् अत्युच्छ्रितं वा यत् पुण्यकर्म-धर्म्य कृत्यं तेन या सौधर्मसंगतिःसुधा-देवसभाऽस्त्यस्मिन्निति सौधर्म:-तदाख्यः कल्पस्तत्रभवोपि तात्स्थ्यात् सौधर्मः सौधर्मेन्द्र इत्यर्थः यद्वा मुधमैव सौधर्मस्तस्य संगत्या संनिधानेन भवद् विशदं रूपं येषां ते तथोक्ता आमन् ॥३॥ साम्राज्यमस्य सुषमासुषमानुभावि.
धर्मादरेण परिशीलयतः सलीलम् । यातेऽप्यनेहसि घनेऽथ सुमङ्गला स्त्री,
साऽसूतकाशु-भरतं ननु सूनुरत्नम् ॥४॥ अन्वयः--सुषमासुषमाऽनुभावधर्मादरेण साम्राज्यं सलीलं परिशीलयतः भस्य सा सुमंगलास्त्री घनेऽनेह सि याते भरतं सूनु लम् आशु असूनक ॥ ४ ॥
व्याख्या-सुपमासुषमाऽनुभाविधर्मादरेण-मुषमासुषमाया:एकान्तमुषमायाः चतुःसागरोपमकोटाकोटिपमाणक सुषमासुषमाख्य प्रथमारकस्य योऽनुभाव: अनीतिराहित्यादिरूपप्रभावः सोऽस्त्वस्मिन् स तादृशो धर्मः राजधर्मस्तस्यादरेण सत्कारेण अनतिक्रमेणेति भावः साम्राज्य-सार्वभौमत्वं दशलक्षाधिपत्यं वा 'लक्षाधिपत्यं राज्यं स्यात् साम्राज्यं दशलक्षके' इत्युक्तेः। सलीलम् लीलया सहितमनायासे.
