________________
सप्तभङ्गी नयप्रदीपप्रकरणम् । ३ पुत्र-दारादि मम ९ । विजात्युपचरितासद्भूतव्यवहारः, यथावस्त्र-भूषण-हेम-रत्नादि मम १० । तदुभयोपचरितासद्भूतव्यव
दारादि मम' इत्यत्र पुत्र-दारादावस्मच्छब्दार्थदेवदत्तादिपुरुषविशेषस्वत्वं वस्तुतो नास्त्येव किन्त्वारोपणमेव तस्य व्यवहारबलात् , ततश्च खखरूपादौ प्रसिद्धस्य स्वखत्वस्य समारोपणं समस्ति, यथा चास्मच्छब्दार्थो जीवविशेषस्तथा पुत्र-दारादिकमपीति जीवत्वेन समानजातीयत्वात् खजातिविषयत्वम् , य एव चैकस्य पुत्र इति व्यवयिते स एवान्यस्य पितृत्वेन मातुलत्वेन भ्रातृत्वेन भागिनेयत्वादिना च व्यवह्रियते, यैव महिला एकस्य दारा इति व्यवह्रियते सैवान्यस्य जननी भगिनी मातुलानीत्यादिना च व्यवयित इत्युपचरितपुत्रत्व-दारत्वादियोगादुपचरितमेव पुत्र-दारादीति भवत्ययं खजात्युपचरितासद्भूतव्यवहार इत्यर्थः । ___ दशमं भेदमुपदर्शयति-विजात्युपचरितासद्भूतव्यवहार इतिविजात्यसद्भूतव्यवहारस्य लक्षणमेव चोपचरितत्वरूपाधिकविशेषणमुपादायाऽस्य लक्षणं ज्ञेयम् । उदाहरति-यथेति-वस्त्र-भूषण-हेम-रत्नादि मम' इत्यत्र वस्त्र-भूषण-हेम-रत्नादावस्मच्छब्दार्थस्वत्वारोपणं पूर्ववद भावनीयम् , यदेव वस्त्रादिकमेकस्याच्छादनादिप्रतिनियतकार्यकारितया वस्त्रादि भवति तदेवाऽन्यस्य तथाकार्याकरणतस्तथा न भवतीत्येवं दिशोपचरितत्वं सूक्ष्मेक्षिकया परिभाव्यम् , विजातीयत्वमस्मच्छब्दार्थजीवतः सुव्यकमेवेति भवत्ययं विजात्युपचरितासद्भूतव्यवहार इत्यर्थः ।
एकादशभेदमुपदर्शयति-तदुभयोपचरितासद्भूतव्यवहार इतियदेवोभयासद्भूतव्यवहारस्य लक्षणं तदेवोपचरितत्वविशेषणमुपादायास्य
