Page Text
________________
३०
सामान्यनिरुक्तिविवेचना
कावच्छिन्नस्यैव वाच्यतया हेतुतावच्छेदकावशित्वाविशेषितप्र' तियोगित्वप्रकारक ग्रहस्याप्रतिबन्धकतया प्रतियोगित्वप्रकारताया हे. तुतावच्छेदकावच्छिन्नत्वावच्छिनत्वेनैव प्रवेशनीयत्वाभैकरूपेण प्रति वन्धकत्वस्यैव सम्भव इति तन स्वीयसाध्यव्यापकीभूताभावप्रति योगित्व प्रकारताविशिष्टप्रकारताकविशेष्यताविशेषनिरूपितत्वस्यैववैशिष्ट्यं स्वनिरूपितत्वस्वनि
निश्चय वैशिष्ट्य घटकतयोपादानात्
4
रूपितावच्छिन्नत्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकतावद्धर्मावच्छिन्नत्वोभय सम्बन्धेन स्वविशिष्टविशेष्यतावच्छेदकधर्माविच्छिन्नत्वस्व निरूपिता
वच्छिन्नस्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकता वत्सम्बन्धावच्छिन्नत्षोभयस म्बन्धेन बोध्यम् ॥
समु.
अथ प्रतिबन्धतैक्यस्य वृत्त्यनियामकसम्बन्धे प्रतियोगितावच्छेदक त्वं विशेषरूपेण संसर्गत्वं वा स्वीकृत्योपपादितत्वेन तयोरभावे प्रतिबन्धकतैक्यमेवादरणीयम् तत्र च तादृशप्रतिवध्यताविशिष्टनिश्चय निष्ठावच्छेदकतानिरूपित परम्परावच्छेदकतावद्रूपवस्वं दायार्थः वैशिष्ठ्यश्च निरूपित प्रतिबन्धकतावृत्त्यभावीय प्रतियोगि• तया परम्परानिरूपितत्वस्वावच्छेदका वषयत्वावच्छिन्नप्रतिबध्यतानिरूपित प्रतिबन्धकताविशिष्टविषयताशून्य वृत्तित्वोभयसम्बन्धेन नि. श्रयनिष्ठावच्छेदकता वैशिष्ट्यश्च पूर्ववद्रोध्यम् एवञ्च वाघादिप्रतिव ध्यतावच्छेद की भूतधर्मावच्छिन्नप्रतिवध्यतानिरूपितानवैशिष्ट्याव छिन्नप्रतिबन्धकत्वस्य प्रसिद्धत्वान क्षतिः तथासति हदो वह्निमान् कृतिसाध्यतावदिष्टसाधनतावत्पाककालीनजलादित्यत्र प्रागुकाव्यातिस्सुस्थिरेव पूर्वपक्षे ।
यत्तु ज्ञानसामान्यं प्रत्येवेच्छा सामग्या विरोधितया न तत्प्रतिवध्यतावच्छेदकम्बिषयत्वमिति नाव्याप्तिरिति तन्न इच्छासामग्न्यामिच्छोतेजकत्वानुरोधेन प्रतिवध्यतावच्छेदकतया विषयत्वोपादानस्यावश्यकत्वात् प्रतिवध्यतायामिच्छोत्तेजकतापक्षो हि सत्प्रतिपक्षे भट्टाचा य्र्येण निगूढन्दूषितोऽस्माभिश्च व्युत्पत्तिवाद गूढार्थतत्वालोके सच दोषः स्पष्टीकृत इति चेन्न प्रतिषध्यतावच्छेदकतापयत्याधिकरणधर्मपर्याप्तावच्छेदकताकत्वस्य विवक्षितत्वात् इच्छासामप्रप्रितिवध्य. तायास्तत्तद्विषयकप्रत्यक्षविशेषत्वानुमितित्वशाब्दत्वाद्यवच्छिन्नत्वात् विपरीतनिश्चयनिरूपित प्रतिषध्यतायाश्च प्रत्यक्षविशेषत्व प्रत्यक्षान्यवि
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |