Page Text
________________
सामान्यनिरुक्तिविवेचना
५७
भाववदभावविशिष्टवत्कालीन घटपक्षकगगनसाध्यकस्थले वाघनिश्चय तदन्यनिश्चयानामेकरूपेण प्रतिबन्धकत्वपक्षे प्रतिवध्यताविशिष्टजम्यतावच्छेदकविषयित्वानवच्छिनत्वम्य पूर्ववन्निवेशेपि पूर्ववदेवाव्यातः प्रतिबन्धकताभेद पक्षेऽभाववान्तादृशघट इत्यस्यापि विशिष्टनिश्चयत्वे. न प्रतिबन्धकतयाऽभाववत्तादृशघटेऽतिव्याप्तिश्चेति ॥ ० ॥
यद्रूपावच्छिन्नविषयताशालिनिश्चयत्वं प्रकृतानुमितित्व: तदूपावच्छिन्न
ननु
व्यापक प्रतिवध्यतानिरूपित प्रतिबन्धकताविशिष्ट
त्वमेवास्तु
स्थासम्भवात्
लक्षणं वह्नद्यभाववजलवे द्वात्तजलचद्देऽतिप्रसङ्गविशिष्शविषयकनिश्चयेपि प्रनिवन्धकत्वस्य सत्त्वात् वैशिष्ट्यस्य स्वव्यापकत्वरूपस्य प्रवेशनीयत्वात् ज्ञानवैशिष्ट्याव च्छिनत्वन्ननिवेशनीयम् इदाद्येकदेशातिव्याप्तिवारणायत्र यद्रूपा वच्छिन्नविषयत्वाव्यापकविषयता शून्यानश्चयवृत्तित्वं
प्रतिवन्धक
स्थे
विशेषणं वाच्यं तादृशशुन्यत्वं यद्रूपावच्छिन्ननिश्चयविशेषणं तु न वाच्य तथासाने वाधाद्यव्याप्तेः वह्नयभाववद्धनकाली नघटादिज्ञानाप सत्वात् । भाववज्जलवत्त्वावच्किन्नविषयताशालिनिश्चयविशिष्टजलबद्धदत्वावचिछन्नविषयताशालिनिश्चयत्वावच्छिन्नप्रतिवन्धकतामादाय
स्य
प्रतिबन्धकत्व
नच
चह्नय
जलव·
दूधदे तद्विपरीतप्रतिबन्धकतामादाय वह्नयभाववज्जलवतेि चातिव्या प्तिरितिवाच्यम् स्वावशिष्टप्रतिबन्धकताव्यापकत्वस्य संसर्गत्वाव वैशिष्ट्यच स्वतादात्म्य स्वसम्बन्धित्वान्यतरसम्बन्धेन सम्बम्बिता च स्वनिरूपितसामानाधिकरण्यसम्बन्धावच्छिन्नावरुछेदकतावच्छेदकविषयत्वावच्छिन्नत्व स्वावच्छेदकविषयत्वावच्छिन्न सामानाधिक रण्यसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकता कत्वाभय सम्वन्धेन तथाच विपरी तप्रतिबन्धकताया अपि स्वविशिष्टत्वान्नातिव्याप्तिः नच साधारण्ये कागतिरिति वाच्यम् वैशिष्टयस्य स्वाभाववत्व स्वरूपोभयसम्बन्धेन स्वविशिष्टप्रतिबन्धकताविशिष्टनिश्चयवृत्तिभेद प्रतियोगितानवच्छेदकत्वसम्बन्धेन वाच्यत्वात् स्वाभावश्च स्वतादात्म्यापनासाधारण्यवि षयत्वानवच्छिन्न प्रतिबन्धकतावस्व सम्बन्धावच्छिन्न प्रतियोगिताक स्वाभाववश्व स्वकालीना साधारण्यविषयता शून्यत्वोभय सम्वन्धावच्छि अप्रतियोगिताक इति न दोषः प्रतिबन्धकत्वाधिकरणञ्च प्रमात्मक स्विवक्षितं नातो वाधादिभ्रममादाय बाधादावव्याप्तिः एवञ्च गुणपक्ष५ सा०वि०
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |