Page Text
________________
सामान्यनिरुक्तिषिवेचमा
.... अत्र प्रतिबन्धकतावच्छेदकरवं प्रतिबन्धकतावच्छेदकविषयता. विशिष्टत्वं वाच्यं वैशिष्टयञ्च स्वतादात्म्य स्वनिरूपितविषयता. वादात्म्यान्यतरसम्बन्धेन तथाच गोत्ववस्वावच्छिन्नविषयताविशिष्टविषयतायां प्रतिबन्धकतावच्छेदकगोत्वत्वावच्छिन्नप्रकारता. निरूपितविशेष्यतातादात्म्यस्य सत्वान्नाव्याप्तिः नच यत्रोदासीनपदार्थविषयकशानम्बाधादिसम्बद्धोदासीनपदार्थविषयकमे... व नियमेन जायते तत्रोदासानपदाविषयतायाः प्रतिबन्ध कतावच्छेदकबाधादिविषयतानिरूपितविषयत्वामिन्नत्वेनोदासीनेsतिव्याप्तिः उदासीनपदार्थश्च विशिष्टद्वयाघाटतत्ववार्यस्वरूपो नातः सिद्धान्ते तत्रातिव्याप्तितावस्थ्यामतिबाच्यं विशिष्टान्तराघटितत्वेनैव तत्रातिव्याप्तिवारणात् वाधादिशानस्य तद्विषयक. स्वनियमाभ्युपगमे विशिष्टद्वयविषयताशून्यत्वस्य तज्ज्ञाने विरहेण बाधपवान्याप्तिः स्यादित्यवध्ययम् .. ज्ञानवैशिष्टयानवच्छिन्नत्वस्य प्रतिबन्धकताविशेषणत्व इति अथ ज्ञानवैशिष्टयावच्छिन्नत्व सत्प्रतिपक्षविषयत्वानधच्छिन्नत्वोभयाभाववत्वं प्रति. बन्धकताविशेषणमस्तु शानवैशिष्टयावच्छिन्नाया अपि सत्प्रतिपक्ष'प्रतिबन्धकसायास्तावता सङ्ग्रहसम्भवेन सत्प्रतिपक्षे दोषासम्भवा. दितिचेन जलव्यापकवल्यभावकालीनजलवद्धदेऽतिव्याप्तिः निश्च व्यविशिष्टनिश्चयावच्छिन्नस्यैकस्यैव प्रतिबन्धकस्वस्य सत्प्रतिपक्ष निश्चयोकविशिष्टविषयकनिश्चययोः सत्वात् नच व्यापकसामानाधि. करण्यधटितविशिष्टस्य सत्प्रतिपक्षतानङ्गीकारेण सत्प्रतिपक्षविषय. त्वानवच्छिन्नत्वन्न निवेशनीयं परमसाधारण्येऽव्याप्तिवारणायासा. धारण्यविषयत्वानवच्छिन्नत्वनिवेशनीयमितिवाच्यम् एकरूपेण प्रति. बन्धकतापक्षे वहिव्यापकीभूताभावप्रतियोगिशैवालव देऽतिव्या. ते वहिव्यापकीभूताभावप्रतियोगिजलवद्धदस्य विशिष्टान्तराघटितस्वेन वारणसम्भवेपि वह्निव्यापकीभूताभावप्रतियोगिशैवालस्य जल हतकस्थलेऽसाधारण्यानात्मकस्य तारशविशिष्टान्तरत्वस्य च दुरुप. पावत्वेन तेनोक्तविशिष्टस्य वारणासम्भवात् नचासाधारण्यशान. विशिष्टान्तरज्ञानानामकरूपेण प्रतिबन्धकत्वाभावपक्षावलम्वनस्यावश्य कध्यताया विशिष्टद्वयाघटितत्वनिवेशेपि वाच्यतयात्रापि स एवास्तु. पक्षइतिन दोषहतिवाच्यं गगनाभावववदभाववत् कालीनत्वेसति गगना.
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |