Samanyanirukti Gudharthatattvaloka

SR No.: 008448
Original Sutra Author: N/A
Author: Dharmadattasuri
Publisher: Chaukhamba Vidyabhavan
Total Pages: 190
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & Philosophy
File Size: 5 MB

Page 51

सामान्यनिरुक्तिविवेचना विषयित्वाव्यापकत्वेपि नाखम्भवः एवञ्चानाहार्यशानीयत्वमपि न निवेश्यम् तथाच सामान्यपदार्थनिवेशपक्षेप्यव्यापकविषयिताशुन्यस्वस्य निविष्टतयात्रापि तनिवेशस्तुल्य एव परन्त्वत्र यत्प्रकारतावि.. शिष्टप्रकारतानिरूपितत्वस्य यद्विशेष्यताविशिष्टत्वस्य तत्प्रकारतानि रूपितत्वस्य च प्रवेशो यधप्याधिक एवास्ति तथापि तादृशवि. षयताशुन्यानाहार्यशानीययदूपावच्छिन्नविषयतावृत्यभावप्रतियोगि. तावच्छेदकत्वाभावस्य स्वकोटिप्रविष्टनिखिलपदार्थनिष्ठावच्छेदकता. भिन्नावच्छेदकत्वानिरूपितप्रतियोगिताकस्य ताशप्रतिवन्धकताव.. च्छेदकतात्वतदितरोभयानवच्छिन्नत्वघटितस्य प्रतियोगितावच्छेद.. कतापर्याप्तिघटितस्य धा निवेशापेक्षया लाववमस्त्येव सिद्धान्तक.. ल्पेपि यद्यप्येतादृशाध्यापकविषयताशुन्यत्वनिवेशे संशयाहार्यशानयोर्वारणसम्भवः तथापि तदपेक्षया लाघवेन संशयान्यत्वानाहा .
र्यत्वयोर्निवेशनमेव समुचितम् । ___यत् प्रमेयत्वादिना स्वरूपत्वादिरूपसंलगतावच्छेदकावगाहिज्ञानावारकत्वाग्निवेशयितुन्नशक्यं तादृशाम्यापकविषयताशून्यत्वमिति तत्तुच्छम् तद्घटकविषयतायाः प्रकारत्तात्वादिना निवेशनमविधाय उक्तान्यतरवत्वस्वसाजात्योभयस्य विषयतावैशिष्टयतयोपादे. यत्वादित्यलम।
प्रकृतमनुसराम: अथ अयंघटभिन्न इत्यादी स्वरूपता. घटत्ववदिदम्त्वाद्यवच्छिन्नलक्षणासम्भवः घटत्वसमवायत्वसमवा. येदवगतलमवायत्वावच्छिन्नानुयोगिताकपर्याप्तिकावच्छेदकताकविषयताकत्वस्य प्रमेयवानयमिति साने सत्वेन तत्रायंघट इति ज्ञा. नीयनिरवच्छिन्नप्रकारताविशिष्टप्रकारतानिरूपितेदन्त्वावच्छिन्नबिशे. प्यताविशिष्टविशेष्यताया अभावेनाव्यापकतया तद्विषयतानिरू. पिततद्विषयताशन्यत्वस्य प्रतिबन्धकक्षाने विरहादिति चेन्न यद्विशेष्यत्वप्रकारत्वयोवैशिष्टयस्य स्वतादात्म्यापननिरवच्छिन्नविषय. तासामानाधिकरण्यस्वावच्छेदकावच्छिन्नत्वान्यतरसम्बन्धेन वाच्य. स्वादोषाभावात् तस्मात् वह्नित्वसमवायसमवायत्ववहिप्रतियोगित्वा. भावत्वाभावस्वरूपत्वस्वरूपवदत्वगतसमुदायत्वावच्छिन्नानुयोगिताक. पर्याप्तिकावच्छेदकताकविषयत्वस्य वह्नयभाववत्कालीनइदत्ववानयमितियाने सत्वेन तत्र वहयभावत्वावच्छिन्नप्रकारताविशिष्टप्रकारता.