Page Text
________________
सामान्यनिरुक्तिविवेचना
हात्तयोरप्यतिष्यातिर्भवत्येव । अतएव मेयत्वविशिष्टव्यभिचारित्ववि. शिष्टसाधने लक्ष्यत्वेनातिव्याप्त्यभावम्वदन्तीत्यन्तेनोक्त्वा तत्रास्व. रससूचकम्तलिचन्त्यमित्युक्तम् जगदीशेन ।
यतु यारशविशिष्टघटककिञ्चित्पदाशिऽप्रामाण्ये गृहीतेपि त. अचानस्य प्रतिबन्धकतानापहीयते ताडशविशिष्टस्यैवालस्यत्वं मेयत्वा. भाववति मेयस्वप्रकारकत्वरूपेऽप्रामाण्यगृहीतेपि मेयत्वविशिष्टष्यभिः चारविशिष्टसाधनविषयकझानस्य व्याप्तिबुद्धिप्रतिवन्धकत्वाक्षतेस्त. विशिष्टस्याप्यलक्ष्यत्वमेवास्तीति तन्न तज्ज्ञानस्य मेयत्वविषयताध. टितधर्मेण प्रतिबन्धकत्वे तारशविशिष्टे तिव्याप्तरुक्तेन वक्ष्यः माणेन च विशिष्टान्तराधाटतत्यप्रकारेण वारणासम्भवादित्येतस्य ग्रन्थकर्तृसम्मतस्वाभावादिति ध्येयम् ॥
यद्यपि दोषत्वतदभावप्रयोजकतया दोषव्यवहारतभावापेक्षया प्रतिबन्धकतानवच्छदकविषयितानिरूपकाघटितत्वतदभावयोरेव सु. हानत्वेन ताशनिरूपकघटितत्वमेवेष्टापत्यभावप्रयोजकतयोपन्यस्तमुचितं तथापि प्रतिबन्धकतानुपयुक्तसामानाधिकरण्यांशघटितस. स्प्रतिपक्षपाक्षिकदोषव्यवहारसन्दिग्धप्रयोजकभावन्तदुपेक्ष्यासन्दिग्धप्रयोजकताकं व्यवहारमेवेष्टापत्यभावप्रयोजकाभावप्रतियोगितया प्रदर्शयति । __ व्यवहाराभावादिति नचोक्तलक्षणस्योक्तविशेषणविशिष्टस्य सस्वास. स्वनिर्णयाभ्यां दोषव्यवहारतदभावनिर्णयो व्यवहारतदभावनिर्णया. भ्यामुक्तविशेषणघटितलक्षणत्वनिर्णयाधीनलक्षणसस्वासस्वनिर्णया. वितीतरेतराश्रय प्रसङ्ग इति वाच्यम् अप्रतिहतविज्ञानानान्तान्त्रिका. जाम्व्यवहारस्य लक्षण:नानपेक्षत्वेनात्मविशेषगुणभेदघटितासमा वायिकारणलक्षणवदितरेतराश्रयविरहात् । तान्त्रिकन्यवहारविषया. नुगमनफलस्य लक्षणस्य तद्यवहारमात्राधीनतया लक्षणप्रहाधीनत्वे. पीदानीन्तनव्यवहारस्य क्षत्यभावादिति भावः ॥
इष्टापत्तीचव्यर्थाविशेषणमिति नचात्र मेयस्वविशिष्टव्याभिचारस्य व्यभि. चारात्मकतया प्रतिबन्धकतावच्छेदकविषयितानिरूपकतावच्छेदक. व्यभिचारत्वाश्रयत्वेन दोषरूपतायामिष्टापत्तिसम्भपि व्यभिचार. कालीनघटादेर्व्यभिचारानात्मकतया तथाविधानाश्रयत्वेन तस्य दोषत्व इथापत्यलम्भवात् तद्विशेषणस्य वैयाभिधानमसलतमिति
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |