________________
१६६
ष्टवाद्यत्वावच्छिन्नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्वस्य तत्र सरवेनासम्भवविरहात् नच पूर्वमेव स्थलविशेषेऽव्याप्तिसम्भावनया स्वभिः शत्वन्निराकृतमिति वाच्यं तादृशस्थलविशेषे मानाभावादतएव जगदीशतर्कालङ्कारैरेवमेषोक्तं अथवोतस्थलविशेषाव्याप्ति सम्भावनया • स्तु स्वभिन्नत्वस्यानुपादेयता तथापि यत्प्रतिवध्यतानिरूपित प्रतिबन्धकत्वतत्प्रतिवध्यतावच्छेदकधर्मावच्छिन प्रतिवध्यतानिरूपितप्रति
सामान्यनिरुतिविवेचना
बन्धकत्वयोरुभयाभावप्रयोजकयदधिकरणत्वतभिरूपकाने कापेताधि' करणत्वयोश्च लक्षणे प्रवेश्यत्वेन नासम्भवप्रसङ्ग इति ।
यत्तु यत्तदर्थयोरननुगतत्वात् अनुगमस्य चासम्भवात् तथाहि प्रकृतानुमितित्वव्यापकप्रतिबन्धकताविशिष्टरूपावच्छिन्नत्वश्वेनैवानु नुगमः कर्त्तव्यस्तत्र व स्ववृत्त्यभावीयप्रतियोगिता निरूपित परस्परा वच्छेदकत्वस्य विशेष्यदलकार्यकारिणस्सम्बन्धत्वसम्भवेपि विशि. ष्टान्तराघटितस्वकार्थ्य करिसम्बन्धस्यासम्भवात् स्ववृत्त्यभावीयप्रतियोगितानिरूपित परम्परावच्छेदकत्ववद्रूपावशिष्टत्वस्य स्वावच्छि नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्वतत्सम्बन्धावच्छिन्नस्ववृत्तित्वोभयसम्बन्धेनाभिमतस्य नास्ति तादृशसंसर्गता मेयत्वविशिष्टव्यतथाविधवाच्यत्वविशिष्टव्यभिचारत्वस्योभयसम्बन्धे.
भिचारत्वे
न
सत्त्वादिति तश्न स्ववृत्त्यभावीय प्रतियोगितानिरूपितपरम्प रावच्छेदकतावद्रूपवदन्यत्वस्य संसर्गत्वसम्भवात् रूपवत्ताच स्वावच्छिन्नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेदकत्व सम्बन्धावच्छिन्नस्ववृत्तित्वस्वावच्छिन्नाविषयकप्रतीतिविषयतावच्छेद करवोभयसम्बन्धे. नेतिचेदेतत्प्रकारस्य निर्दोषत्वेपि स्वसजातीयविशिष्टान्तराघटितस्वपरिष्काररूपत्वस्य पूर्वोक्तदूषितलक्षणचतुष्टयपरिष्काररूपत्वस्यच विरहेण ग्रन्थासङ्गत्यभावात् एतदपेक्षया लघुभूतस्य प्रतिबन्धक. त्वगर्भनिरुक्तौ निर्दोष प्रकारस्य प्रागुक्तत्वात् प्रतिबन्धकत्वाघटित. निरुक्तौ वक्ष्यमाणत्वाच्च प्रकारान्तराल्लघुभूतमिदमेव कुतोनोक्तमित्येवमाशङ्काया असम्भवाच्च ।
यच्च मेयत्वावशिष्टव्यभिचारविषयकं ज्ञानं यत्र स्थलविशेषे नि. यमतोव्यावर्त्तकदर्शनभ्रमात्मकं व्यावर्त्तकधम्र्म्मविशिष्टविषयकमपि शा नं तादृशव्यभिचारविषयकमेव तत्र व्यावर्त्तकधर्म्मदर्शनप्रतिबन्धकतामादायातिव्याप्तिः तद्वृत्त्यभाषीय प्रतियोगितानिरूपित परम्परा