________________
प्रथमोऽध्यायः શિલા ઉપરનાં
– " लहरं मत्स्यं मण्ड्कं मकरी प्रासमेव च। जलसर्पशंखयुक्तं शिलामध्ये बाल इतम् ॥"
શી. ૧
પાણીની લહેર, માછલી, દેડકું, મઘર, ગ્રાસ, કલશ, સર્ષ અને શંખ આદિનાં રૂપે વડે શિલાને શેભાયમાન કરવી.
કૂર્મશિલા ઉપરનાં રૂપ સંબંધમાં સૂત્રધાર વીરપાલવિરચિત બેડાયાપ્રાસાદતિલકનાં અધ્યાય બીજામાં લખે છે કે
" कूर्ममानमिदं च गर्भश्चनाथानौ शिलायां जलं, याम्ये मीनहखं च नैर्ऋतदिशि स्थाप्यं तथा दर्दुरम् । वारुण्यां मकरश्च वायुदिशि ग्रासश्च सौम्ये ध्वनिः नाग शंकरदिक्षु पूर्वविषये कुम्मः शिलावहितः"
ઝોજ ૨૪ કર્મના માનની ગભરચના કહે છે- અનિકેણમાં પાણીની લહેર, દક્ષિણમાં માછલી, નિત્યકેશુમાં દેડકું, પશ્ચિમમાં મઘર, વાયુકેમાં ગ્રાસ, ઉત્તરમાં શંખ ઇશાનમાં સર્પ અને પૂર્વ દિશામાં કુંભ એ આકૃતિઓ બનાવવી. સૂત્રારંભ નક્ષત્ર
સુત્રા હાથીનામુ ત્રા
ब्राचे पुष्ये मृगे मैश्ये पौष्ण्ये वासववारुणे ॥३०॥ પ્રાસાદ અને ઘર આદિના સૂત્રને આરંભ ઉત્તરાફાલગુની, ઉત્તરાષાઢા, ઉત્તરાભાદ્ર. પદ, હસ્ત, ચિત્રા, સ્વાતિ, રેહિ, પુષ્ય, મૃગશીર, અનુરાધા, રેવતી, ધનિષ્ઠા, અને શતભિષા, એ નક્ષત્રમાં કર ૩૦ મા
